"De vrolijkheid verdwijnt meer en
meer uit de polders, al de goedbe
doelde akkerranden met uitheemse
fleurige bloemetjes ten spijt."
De verdozing van de polder gaat maar door, zonder dat daar
natuurinclusieve of landschappelijke voorwaarden aan wor
den gesteld. De meest potsierlijke bouwsels schieten uit de
grond en tasten de openheid en schoonheid van het land
schap verregaand aan. Erfbeplanting en nestgelegenheden
voor zwaluwen, huismussen of verblijfplaatsen voor vleer
muizen zouden toch wel minimale eisen moeten zijn bij de
bouw van de volgende megalomane moderne blokkendoos.
Weinig is veilig voor het credo 'Benutten en Beleven'.
Er is veel bombarie en geldverspilling rondom het nietszeg
gend politieke speeltje Nationaal Park NLDelta. Een Nationaal
Park zónder wettelijke status, zónder echte ecologische
winst, maar wel vol van commerciële en populistische ideeën.
En dit terwijl we reeds een Natura 2000-status hebben in
die gebieden: een status waar men al niet heel zuinig mee
omspringt. Natura 2000-doelen die zwaar onder druk staan
door sterke toename van menselijke gebruiksfuncties in
natuur. De recreatieve trein moet doordenderen met een
verdere verpretparkisering van onze natuurgebieden en
rustige dijken. We bouwen wat af in onze natuurgebieden en
polders. Buitendijkse fietspaden langs het Haringvliet, een
natuur-educatief centrum en werkkantoor midden in een
nog te kappen bos, windmolens in natuurgebied: wat volgt
er nog meer in de komende jaren om die zo begeerde natuur
verder onder druk te zetten in het kader van duurzaamheid,
beleving en educatie? Wat is de netto winst voor diezelfde
natuur? Wie neemt die negatieve (cumulatieve) effecten nog
serieus? Deze zijn vaak al vakkundig 'weggeschreven' door
ingehuurde 'bureau-ecologen' en voor je de uiteindelijke
zienswijze hebt ingeleverd is het ergste leed steeds vaker al
geschied. Resultaat: er hebben weer enkele mensen uren
kunnen schrijven en geld verdiend - je moet de economie
natuurlijk ook draaiende houden. Zomaar een opsomming.
De verantwoordelijken voor dit beleid op Goeree-Overflakkee
verdienen een prijs voor greenwashing: niet bepaald iets om
trots op te zijn. Hopelijk is het onkunde of onwetendheid
maar het is sowieso een opeenstapeling van vele gemiste
kansen voor natuur, landschap en een gezonde leefomgeving.
En de boer? Die snapt er steeds minder van en vertrouwt
die plannenmakers en bureautijgers al helemaal niet meer.
Hij/zij vangt louter kritiek en de aspecten duurzaamheid,
natuur en milieu vormen in hun optiek daarom veel te vaak
het gespreksonderwerp. En hier is het dat boer en natuur
liefhebber elkaar weer de hand kunnen geven, want in de
praktijk zijn zowel natuur als boer verliezer in de afgelopen
decennia.
Volgens het CBS bestaat 54% van ons landoppervlak uit
landbouwgronden. Daarnaast zijn er nog tal van gronden in
beheer of eigendom van terreinbeherende organisaties die
te boek staan als zijnde natuur, maar die in feite ook land
bouwgrond betreffen. Het werkelijke areaal landbouwgronden
komt hierdoor op 70% van ons landoppervlak uit (PLB).
Het verlies aan biodiversiteit ging nergens in Europa zo hard
als in Nederland, hoofdzakelijk veroorzaakt door landbouw
en industrie. Zo simpel liggen de feiten (zie grafiek).
Areaalverlies, versnippering én milieubelasting zijn de
hoofdoorzaken. Door de immense druk van met name de
landbouw op natuur behaalt Nederland vele vastgestelde
normen en doelen voor Natura 2000 bij lange na niet, zijn
depositiewaarden en vervuiling te hoog en bungelen we als
land al enige tijd onderaan de lijst wat betreft doelen van de
Kader Richtlijn Water (KRW).
36
We mogen dan de beste zijn in het eindeloos heen en weerpraten over natuur en milieu, de praktijk blijkt
weerbarstig. Hierdoor lijken we erg groen, maar zijn we dat dus op veel terreinen totaal niet.
De zogenaamd boervriendelijke kabinetten (met VVD en CDA) gingen deze afspraken in Europa aan en breken
ze hier in den lande weer met valse trucjes af. Boer, landschap en natuur zijn de dupe. De waterkwaliteit op
Goeree-Overflakkee behoort notabene tot de slechtste van Europa, zo concludeerde de waterschapspartij
Water Natuurlijk (Ggof.nl). Jaarlijks worden vele tienduizenden Iiters/m3 van de zeer giftige en verontreini
gende CMR-stoffen geloosd in Natura 2000-gebieden Krammer-Volkerak en Hollandsch Diep/Haringvliet
(Scheepsvaartkrant.nl). Jaarlijks worden, in strijd met de Wet Natuurbescherming, onnoemelijk veel nesten,
verblijfplaatsen en individuele (beschermde) dieren vernietigd door werkzaamheden. Waterschap en ge
meente lijken maar moeilijk te leren en beseffen dat ze als overheid het juiste voorbeeld dienen te geven en
rentmeesterschap moeten tonen. Op de akkers is het al helemaal doffe ellende want de meeste kale-grond-
broeders zoals scholekster en kievit hebben geen enkele kans meer op broedsucces.
Snelle (met gps uitgeruste) tractoren en ploegen, extra brede banden en voedselschaarste: daar kunnen ze
niet tegenop. De keiharde waarheid is dat er veel te weinig wordt omgekeken naar broedende vogels of (het
belang van) natuurwaarden in de polder.
Alles bij elkaar heeft dit ervoor gezorgd dat met name patrijs, graspieper, veldleeuwerik, kievit, tureluur en
scholekster nagenoeg verdwenen zijn uit ons eilandelijk boerenland. De grutto verdween zelfs volledig op
een enkel, eenzaam paartje na. Ik heb de boerenlandsoorten letterlijk met eigen ogen zien verdwijnen uit
het agrarische landschap. Elk jaar werd het weer wat stiller in de polder. Natuurlijk kregen we er ganzen en
reeën voor terug, de profiteurs van de moderne landbouw, maar de biodiversiteit is werkelijk om te huilen.
De vrolijkheid verdwijnt uit de polders, alle goedbedoelde akkerranden met uitheemse fleurige bloemetjes en
'groene' keurmerken ten spijt. Dat is des te vreemder omdat er ruim voldoende inheemse alternatieven zijn
voor die bloemenmengsels; laat ze staan tot het volgend voorjaar en het liefst meerdere jaren lang.
De groeiseizoen- akkerranden zijn vooral goed voor fietser en toerist.
Kritiek op onze uitgeholde polders landt doorgaans slecht, want vele boeren doen écht wel hun best.
Dan is het natuurlijk zuur als je weer het deksel op de neus krijgt van zo'n kritische natuurfanaat.
Boeren boos, natuurbeschermers boos en de polders leeg, zonder de vrolijkheid van de boerenlandvogels.
Naar elkaar wijzen is nu wel genoeg gedaan. Het moet gewoon beter! De voorbeelden zijn er, ook dicht bij
huis. Nu nog de welwillendheid en daadkracht van LTO en overheden (waterschap, gemeente, provincie en
rijk) om te werken aan een constructief, ecologisch passend beleid om het boerenland weer tot leven te
brengen. Niet bij elkaar op de stoel proberen te gaan zitten, maar goed luisteren naar elkaar en vervolgens de
juiste, feitelijke kennis optimaal benutten.
Ik schaam me als boerenzoon voor ons huidige polderlandschap en ik baal eveneens van de polarisatie tussen
natuurliefhebbers en boeren. Zoveel kansen, zoveel potentie, zoveel moois. Op Goeree-Overflakkee ligt de
grootste winst qua biodiversiteit en een schonere leefomgeving toch echt in de polder. Samen schouders
eronder en gaan is de enige juiste boodschap, geen tijd te verliezen!
