LTO Noord,
de weidevogels,
de ongemakkelijke waarheid
en het goede nieuws
"Geen seeonde konden we toen vermoeden dat
41 jaar later grutto's en patrijzen vrijwel helemaal
verdwenen zouden zijn van het eiland.
Tureluurs en kieviten zijn er nog mondjesmaat en
vrijwel alleen nog in de reservaten."
Jan Baks en Servaas van cier Horst
Soms verschijnt er een stuk waar je haren van overeind gaan
staan. Dat was het geval op 9 april toen in de betaalde editie
van Eilanden-Nieuws, het lokale blad voor Goeree-Overflak-
kee, een persbericht verscheen van LTO Noord.
In dit bericht wordt gesteld dat de boeren goed voor de
weidevogels zorgen, dat de achteruitgang van de stand
vooral te wijten is aan predatie en dat de provincies nu
moeten beginnen met het (laten) afschieten van roofdieren.
Het bestuur van NLGO is bepaald een andere mening toe
gedaan en reageerde met een opiniestuk in de krant van 16
april. Voor zowel het persbericht als onze eerste reactie:
richt de camera van je telefoon of tablet op de QR-code.
Aan de hand van cijfers uit onverdachte hoek (CBS, Sovon)
toont het bestuur aan dat het met de weidevogelstand op
Goeree-Overflakkee bijzonder slecht gesteld is, en dat dat
eigenlijk ook niet anders kan met het landbouwsysteem
waarvoor de laatste veertig jaar gekozen is. Twee zinnen die
eruit springen in het opiniestuk in de krant: 'Nederlandse
boeren zijn de beste ter wereld, maar ze beheren een kerk
hof' en 'Dat dan LTO Noord beweert dat boeren goed voor
weidevogels zorgen en dat de achteruitgang van eieren en
vogels te wijten is aan roofdieren, is van een kwaadaardige
domheid'. De reactie, bij monde van LTO-voorzitter afdeling
Goeree-Overflakkee Frank van Oorschot laat niet lang op
zich wachten. In de krant van 23 april toont hij zich zeer
teleurgesteld in NLGO, roept hij de vereniging op ervoor
te zorgen dat de prijzen van landbouwproducten omhoog
gaan en eist hij openbare excuses aan de agrariërs voor de
onterechte verwijten. Vrijdag 7 mei antwoordt NLGO voor de
tweede maal.
De vereniging blijft bij het eerder ingenomen standpunt, en
toont zich te allen tijde bereid om mee te praten over veran
deringen die goed zijn voor de boer én voor de natuur.
In 1980, toevallig het oprichtingsjaar van NLGO, was de weide
vogelstand in Nederland op zijn hoogtepunt.
Honderdtwintigduizend broedparen grutto, overal zingende
veldleeuweriken, zoveel tureluurs dat je ophield met tellen.
De patrijzenjacht was een gezellig uitje op de zaterdagmid
dag op Goeree. Daarna aan de drank, tot volgende week
mensen. Geen seconde konden we toen vermoeden dat 41
jaar later grutto's en patrijzen vrijwel helemaal verdwenen
zouden zijn van het eiland. Tureluurs en kieviten zijn er nog
mondjesmaat en vrijwel alleen nog in de reservaten.
In 1962 verscheen Silent Spring, het alarmerende boek van
bioloog Rachel Carson. Het boek bracht de milieuproblemen
veroorzaakt door pesticiden onder de aandacht van het
Amerikaanse publiek. Het wordt wel gezien als het begin van
de milieubeweging.
En nu is het voorjaar 2021, loop je achthonderd meter over
een boerenlandweg en hoor je...één zingende veldleeuwerik.
Heeft Carson toch gelijk gekregen.
40
Sinds 1970 is de
stand van onze
nationale vogel, de
grutto, met 75 pro
cent teruggelopen.
Foto Jan Baks
Levert zo'n confrontatie met LTO Noord nu iets positiefs op? De reacties op de Facebookpagina van NLGO zijn
overweldigend. Nog nooit is een bericht zo vaak gelezen en gedeeld. Op een enkele uitzondering na zijn de
reacties positief. De paar negatieve reacties zijn niet inhoudelijk van aard; 'boeren zijn elke dag met de natuur
bezig'. Zo'n hoogoplopende discussie via de lokale krant zorgt er ook voor dat je als bestuur elkaar weer eens
diep in de ogen kijkt en je afvraagt: wat vinden we nu werkelijk belangrijk met elkaar, en hoe gaan we onze
doelen bereiken?
Rond het verschijnen van de reacties van NLGO heeft het bestuur contact gehad met vertegenwoordigers van
Natuurmonumenten, Hoekschewaards Landschap, Vogelbescherming, Zuid-Hollandse Milieufederatie en Sovon.
Ze bevestigen allemaal het door NLGO geschetste beeld: het leven is weg uit het boerenland van Nederland.
En dat komt door de manier waarop agrariërs boeren en het waterschap de waterstand beheert.
Het rapport Aanvalsplan Grutto, dat november 2020 werd aangeboden aan minister Schouten bevat veel
goede aanbevelingen en neemt zeker mee dat een boer een goed inkomen hoort te verkrijgen. Dit plan van
initiatiefnemer Pieter Winsemius, oud-voorzitter van Natuurmonumenten, noemt drie stappen die de agrarische
sector zal moeten nemen om de grutto te redden van de ondergang.
Ten eerste moeten er kansgebieden worden ontwikkeld van voldoende grootte in de orde van 1000 hectare,
ten tweede moet het gebied worden gekenmerkt door een relatief hoog waterpeil en ten derde dient er een
aangepast agrarisch beheer te komen. Pas op de vierde plaats komt een gerichte bestrijding van roofdieren
(vaak vossen, en die zijn er niet op Goeree-Overflakkee). Zie verder via de QR-code voor dit zeer goede rapport.
NLGO ziet boeren als de kern van het probleem én van de oplossing als het gaat om het verdwijnen en weer
terugbrengen van het leven op het platteland. Ten eerste: boeren hebben het land, zestig procent van
Nederland. Boerenland kost op Goeree-Overflakkee tussen de vijfendertig- en honderdtwintigduizend per
hectare: opkopen is dus geen optie, en dat willen we ook helemaal niet. Ten tweede: een individuele boer
heeft uiteraard niet als doel de natuur op zijn/haar land onmogelijk te maken. De boer voelt zich gedwongen
door Het Systeem om te doen wat de boer het jaar rond doet. Dus het land is droog, het grondwater ver
giftigd, de insecten verdwenen, de kievitseieren kapotgereden. Ten derde: Nederland lijkt niet klaar voor
werkelijk natuurvriendelijk boeren. Consumenten willen geen cent extra betalen voor hun eten, politiek Den
Haag geeft nu al elf maanden niet thuis op Plan Grutto, en in de publieke opinie is de ondergang van het leven
op het boerenland iets dat slechts af en toe langskomt. De brandende urgentie ontbreekt.
41
