I
De Beer voor de periode na 1945
In de korte periode dat De Beer na de ingrepen tijdens
WO II nog heeft bestaan liep het natuurmonument
nog verdere averij op door de aanleg en ingebruikname
in 1950 van de Brielse Dam, welke de Brielse Maas
degradeerde tot het Brielse Meer.
Hij fotografeerde nog aanwezig oorlogsmateriaal en ook
de zogenaamde Chinese Muur, een noord-zuid aangelegde
dijk die het binnenduingebied moest beschermen tegen
inkomende hoge stormvloeden. Deze nam dus voor de ten
oosten van die 'muur' gelegen terreindelen de milieudyna-
miek weg. Kooijmans en zijn makkers gingen in 1946 en de
jaren nadien in een grondig veranderde De Beer op excursie.
Uw schrijver kwam er voor het eerst in 1950 en heeft dus De
Beer nooit live gekend.
In de korte periode dat De Beer na de ingrepen tijdens WO
II nog heeft bestaan liep het natuurmonument nog verdere
averij op door de aanleg en ingebruikname in 1950 van de
Brielse Dam, welke de Brielse Maas degradeerde tot het
Brielse Meer.
Najaar 1956 kwamen de eerste geruchten naar buiten over
de plannen van Rotterdam, voornemens die het gemeen
tebestuur voortvarend en zonder oppositie kon realiseren,
want twee jaar later gingen de spaden de grond in. Lees in
'Een eersteklas landschap' hoe het daarbij toeging.
Ed Buijsman heeft nu een tweede fotoverslag van en over
De Beer samengesteld, een uitgave die de periode na 1945 in
beeld brengt, wederom opgezet met inbreng van topokaart-
jes. Van deze productie is al een digitale versie te raad
plegen, waarvoor verwezen naar De Beer in beeld (II) Een
fotoverslag over het natuurmonument
Buijsman slaagt er nog steeds in tot dusver onbekend ma
teriaal over de nu toch zestig jaar geleden opgeruimde De
Beer te achterhalen.
Hoeveel ongeregistreerde en/of niet vertelde verhalen en
beeldmateriaal zullen er nog zijn? Ongetwijfeld vele.
De auteur werd met eentje geconfronteerd na vertoning
voor RTV-Rijnmond van de alleszins geslaagde De Beer-do-
cumentaire 'Onder zes meter zand'. In deze door Noëlle
Ingeveldt gemaakte film komen natuurlijk het schitterende
landschap en de ornithologische heerlijkheden van het
natuurmonument aan bod. In die film vertel ik over strand
vondsten die niet zelden tot hilarische situaties leidden.
Daarbij was een verhaaltje over een afgestoken vuurpijl.
Prompt kreeg ik na de TV-vertoning een mail van een in 1963
jeugdige NJN-er die, toen ook op De Beer, de pijl omhoog
had zien gaan. Hij mailde dat de kustwacht deze ook had
geregistreerd en de politie had gewaarschuwd. Deze was
uitgerukt per motor met zijspan. Zonder resultaat want ik
was door naar het Quakjeswater. 'Dus dat was jij....!' mailde
de oud NJN-er, nu zeventigplusser. Omdat ik die vuurpijl
verkregen had via een lichte vorm van piraterij en, na bijna
zestig jaar, de wederrechtelijke toeëigening van de pijl wel
verjaard zal zijn, heb ik de oud NJN-er bekend hoe de vork
in de steel zat. Hier het verhaal.
Winter 1963 raakte de coaster de Fiducia muurvast op de
Zuidpier. Het schip is er nooit meer afgekomen en daar 's
zomers gesloopt. Het hele verhaal is via Google te lezen.
Normaal ging ik op de Zuidpier op zoek naar daar steevast
aanwezige steenlopers en paarse strandlopers. Op 15 april
1963 won de Fiducia het, gemakkelijk gemaakt omdat er
geen wachtsman aan boord was en het schip via een touw
ladder zo was te beklimmen. Het was een onbeschrijfelijke
rommel aan boord, waartussen ook vuurpijlen....vul maar in.
Overigens bekende degene die mij zestig jaar later ontmas
kerde zelf ook aan boord te zijn geklommen.
26
In de periode 1948-1956 broedden tussen de 7.000-11.000 paren Grote sterns op De Beer. Foto: Salko de Wolf
Inwoners van Havenhoofd, op de kop van Goeree, die rond zestig jaar geleden en eerder de blik noord
waarts richtten, konden rekenen op een onbelemmerde gezichtseinder. Weliswaar was begin zestiger jaren
in de Haringvlietmonding, op rechts, toen al wel het bouwdok voor de toekomstige Haringvlietdam te zien,
maar recht vooruit kijkend, over de Noord-Pampus en het Rak van Scheelhoek heen, en dan verder langs de
punt van Voorne, zagen de Havenhoofdenaren in de verte De Beer liggen. Wanneer ze over een goede ver
rekijker beschikten konden ze op een heldere dag de bebakening van de Zuidpier van de Nieuwe Waterweg
zien. De Goereeërs die op hun netvlies dit jaloersmakende tafereel van een ver zichtbereik nog naar voren
kunnen halen zijn nu dik over de zestig.
Mochten ze nieuwsgierig zijn hoe die dichtbije en toch zo verre kust met achterland er werkelijk uitzag dan
zijn de beide uitgaven van Ed Buijsman alleszins de moeite waard om door te nemen en op zich te laten
inwerken. Voor contact met de samensteller kunt u terecht bij ed.buijsman@xs4all.nl
En er is nog een reden. Goereeërs, de Havenhoofdenaren in het bijzonder, zijn bevoorrecht de Kwade Hoek
naast de deur te hebben. Daar ronddolend moet ik nogal eens aan De Beer denken, althans, indien ik de
blik niet naar het noorden wend. Wees waakzaam. Zestig jaar geleden was het, acht jaar nadat de eerste
geruchten doorsijpelden, met De Beer gedaan! Toen stonden wij erbij en keken ernaar.
Literatuur:
Buijsman, E. 2019. De Beer in beeld. Deel 1. Een fotoverslag over het Natuurmonument De Beer voor de periode tot 1940.
Mededelingenreeks Natuurmonument De Beer 21. Houten.
Kooijmans, R.A. 2010. Een Haagse Vogelaar. Twintig jaar uit het leven van Frans Pieter Johannes Kooijmans. 1931 t/m 1950.
Driebergen.
Ouweneel, G.L. 2020. Negentig jaar het Brielsche Gat. In de Branding 28/4: 1-2.
27
