14
Schotse borden
Tot het oudste kerkzilver moeten de vier
Avondmaalsborden worden gerekend, die
eertijds in gebruik zijn geweest bij de
Schotse gemeente in Veere. Deze werden
in 1620 door de leden geschonken en in
Middelburg gemaakt. Zij dragen een
versiering van gegraveerde diagonale
banden met bloemen en bladeren terwijl
tussen de banden pijlenbundels zijn
gegraveerd. Op de bekers is een opschrift
in het Latijn en in het Engels aangebracht,
dat over de vier bekers is verdeeld, zodat
op iedere beker een regel in het Latijn en
de vertaling in het Engels voorkomt.
(1) SCOTO VERANORVM FACTORVM
CONSONVS ARDOR
(2) QVA TVEOR AD DOMINI DICA T
NOS PROVLA MEN SAM
(3) ANNO AD SEXCENTOS ET MILLE A
VIRGINEMATRE
(4) BIS DECIMOIANO MENSE ET
PASTORE MADVFFO.
kelken, patenen, een zilveren kroon voor
Maria en zes zilveren haringen met een
zilveren scheepje naar elders werden
overgebracht.
Na de reformatie kwam de Hervormde
kerk in het bezit van zilver toen Pieter
Bolle in 1651 twee bekers schonk. Toen
het dorp in 1682 opnieuw en definitief
door een vloed werd getroffen werden
ook deze gered. Wat er daarna verder mee
gebeurd is vermeldt de historie niet en tot
1870 ontbreken daarover alle gegevens. In
dat jaar echter werden zij echter op een
tentoonstelling die in de bovenzaal van
het stadhuis te Middelburg werd
gehouden, tentoongesteld. Vervolgens
onttrokken zij zich opnieuw aan de
aandacht, tot dat enkele jaren geleden
bleek dat zij zich in Liverpool bevinden.
Daar zijn zij permanent tentoongesteld als
onderdeel van een belangrijke collectie
zilverwerk in de Walker Art Gallery. Een
stichting, die haar naam ontleend aan de
oprichter, Sir William Barclay Walker.
(Tijdschrift Antiek, 10e jaargang, no. 5).
Hoe zij uit Zeeland zijn verdwenen is nog
altijd een raadsel, maar over de verkrijging
in Engeland staan gegevens ten dienste,
die in het kort als volgt kunnen worden
samengevat.
Paardesport
Walker was een fervent liefhebber van de
De beker van Bommenede van 1651
1CONCORDING ZEAL OFF FACTORS
ATCAMPHEIR
(2) GEV/S VS FO VR CO VPS FOR THE
LORDS TABLE HEIR
(3) THE ZEAL OFF GOD A THOI/SAND
WITH SAX HVNDER
(4) AND TV EN TIE IN I AN VAR
MA CD VFF BEING MINIS TER.
Hoewel deze kerk reeds van 1587
dateerde, blijkt uit het bovenstaande dat
het veertig jaar duurde voordat men in het
bezit kwam van zilver. Op het eind van de
achttiende eeuw werden de bekers
verworven door Lord Egerton, als gevolg
van de opheffing van de stapel in 1795.
Later werden zij geschonken aan de
Manchester Cathedral, waar zij nog altijd
berusten.
Een soortgelijk lot ondergingen de bekers
van Bommenede. Deze werden in 1651
door Pieter Bolle aan de kerk van
Bommenede geschonken en droegen het
opschrift: ter liefde vanden Ghecruijsten.
De kercke van Bommenede vereert door:
P.B: Anno 16-51Dit opschrift is
cirkelvormig aangebracht en daarbinnen
staat een gravure met een gezicht op het
dorp, bestaande uit een dorpskerk en
enkele huizen. In de zestiende eeuw blijkt
het een stadje en in 1575 werd de plaats
zwaar en twintig dagen lang, door de
Spanjaarden belegerd. Na de overgave
werd alles wat er in de stad nog leefde,
door hen vermoord. Daarna heeft deze
plaats zich weer hersteld, doch wordt dan
nog slechts een vissersdorp genoemd.
Bommenede heeft altijd veel van de vloed
te lijden gehad, maar voor de reformatie
kon het zilver bij de Allerheiligenvloed van
1570 worden gered. De kerkmeester
Cornells Cornelisz. Hendrikcse zorgde er
toen voor dat de kostbaarheden, namelijk