De Kerk van Gapinge
27
i. lil
Gezicht in Gapinge, 1932
Gapinge is het enige dorp op Walche
ren dat zijn middeleeuwse kerkgebouw
onbeschadigd terugvond na de ver
woestingen die tijdens het beleg van
Middelburg (1572-1574) op het eiland
werden aangericht.
De toren is van het kerkje het oudste
deel, hij dateert uit de eerste helft van
de vijftiende eeuw en werd tegen een
waarschijnlijk nog houten kerkje opge
trokken op H-vormige plattegrond. Deze
plattegrond ontstaat wanneer een brede
hoge doorgang dwars door de toren
wordt aangebracht, zodat die eigenlijk
alleen nog maar op twee brede zijmu
ren rust; in de doorgang plaatst men de
wand waarin de deur zich bevindt
enigszins terug, waardoor zowel buiten
als binnen een soort portaal ontstaat.
Dit type toren vinden we behalve hier
nog in enkele dorpen op Zuid-Beveland,
Ovezande en 's-Gravenpolder, terwijl
ook de in 1880 gesloopte kerk van
Baarsdorp een dergelijke toren bezat.
Op de vierkante onderbouw van de to
ren staat een achtkant, aan de noordzij
de bevindt zich een traptorentje en aan
de zuidzijde zien we de bij de ont-
pleistering van de toren in 1920-1922
tevoorschijn gekomen restanten van
een doopkapelletje. Bij de restauratie in
deze jaren, onder leiding van architect
A. A. Kok te Bussum, maakte men ook
de hoge ingangsnis weer volledig
zichtbaar.
Het midden-vijftiende-eeuwse koor van
de kerk heeft steunberen die versierd
Gezicht in Gapinge, J. Bulthuis, 1791
zijn met driepassen en pinakels. Dat
een dergelijke versiering aan het schip
ontbreekt duidt evenals de naad tussen
de daken van koor en schip op een on
derbreking in de bouw. Het schip werd
dan ook pas omstreeks 1500 in de
huidige vorm opgetrokken. Opvallend
zijn het in het metselwerk van de
noordmuur aangebrachte natuurstenen
kruis en de waterlijst die rondom het
gehele schip loopt en die niet alleen
rechthoekig om een poortje in de
noordwand is gevoerd, maar deze vorm
ook in de andere traveeën herhaalt. Te
gelijk met het schip bouwde men een
sacristie met rond venster aan de zuid
zijde.
De kerk werd, ondanks pogingen van
het kerkbestuur in de jaren twintig om
na de toren ook de rest van het gebouw
gerestaureerd te krijgen, eerst na de
tweede wereldoorlog grondig onder
handen genomen. Men bracht het
schip, waarin rond 1900 de school ge
vestigd was geweest en waarin allerlei
