Kerken te Middelburg, Veere, Gapinge, Vrouwenpolder en Serooskerke De Oostkerk te Middelburg 18 PETER DON Middelburg beleefde in de tweede helft van de zestiende eeuw een periode van grote stadsuitbreidingen. Aan de uitleg van 1595-1598, die het Middelburg bin nen de vesten opleverde zoals zich dat nu nog duidelijk aftekent, gingen enkele uitbreidingen aan de oostzijde vooraf. Zo ontstond in deze tijd onder andere de buurt rond de Breestraat, met een in vergelijking tot de oude binnenstad ta melijk rechthoekig stratenplan. Toen de nieuwe buurt begon vol te lo pen ontstond er behoefte aan een kerk in dit stadsdeel. Het zou de zesde her vormde kerk in Middelburg worden en de eerste die speciaal voor de her vormde eredienst werd gebouwd. De eerste plannen dateren van 1644 en na enig geharrewar bepaalde men de plaats waar het nieuwe kerkgebouw zou verrijzen: op een door afbraak te creë ren pleintje aan het einde van de Bree straat. Daar is de Oostkerk inderdaad gebouwd en hij domineert de omge ving. De plaatsing van het gebouw aan het einde van een brede rechte straat, met de hoofdingang op die straat gericht, is een duidelijk voorbeeld van de tijdens de renaissance gegroeide ideeën over stedebouw. Uit de bronnen blijkt dat het stadsbestuur de grootste in vloed op de besluitvorming omtrent de Oostkerk had; het werd niet alleen een kerk, maar ook een visitekaartje van de stad. Via onder andere extra belastin gen op drank liet men dan ook de ge hele bevolking aan de bouw meebeta len. In 1647 begon men aan de funderingen en de eerste steen werd op 15 sep tember 1648 gelegd door zes zonen van burgemeesters en stadsthesauriers. De zilveren troffel die bij deze plechtigheid werd gebruikt is bewaard gebleven; hij draagt een ingegraveerde afbeelding van de kerk naar ontwerp van Bar- tholomeüs Drijfhout en Pieter Post. Blij kens deze afbeelding wilde men oor spronkelijk aan de zijde van de Bree straat een zuilenportiek aanbrengen en ook de koepel is op de troffel iets an ders afgebeeld dan hij uiteindelijk is geworden. Wël had men vanaf het be gin het plan een centraalbouw te doen verrijzen. Bij de dood van Drijfhout in 1649 waren alleen de fundamenten nog maar ge reed. Men ging nu bij Arend van 's- Gravesande te rade, wiens Marekerk te Leiden juist voltooid was. Het is waar schijnlijk dat deze koepelkerk het oor spronkelijke plan voor de Oostkerk reeds geïnspireerd had. Van 's-Grave- Omgeving Oostkerk, Middelburg, 1964

Tijdschriftenbank Zeeland

Bulletin Stichting Oude Zeeuwse kerken | 1980 | | pagina 18