Meliskerke
14
Omstreeks 1860 was de beweging
van de Afscheiding geleidelijk aan in
rustiger vaarwater gekomen, waarvan
de synode van 1869 te Middelburg
een belangrijk voorlopig sluitstuk
vormde. De Zuid-Bevelandse dorpen,
waar de Afscheiding vaste voet kreeg,
hadden alle de dominerende invloed
van de markante figuur Budding in de
loop der jaren ondervonden en zich
hiernaar gericht. Toen dan ook het
bericht de ronde deed dat Budding op
10 november 1870, hoewel al
geruime tijd ziekelijk zijnde, toch nog
tamelijk plotseling overleden was,
ging dit als een schok door heel Zuid-
Beveland. De begrafenis op 16
november in Goes was door Budding
zelf tot in de details geregeld. Het
was een indrukwekkende gebeurtenis
die door zeer velen, die van heinde en
verre waren gekomen, werd
bijgewoond en waarvan het „plechtig
rouwgebom der groote torenklok"
eerst na vele jaren was verklonken.
Op een verstild gedeelte van de
algemene begraafplaats in Goes, in
de luwte van enkele machtige
beukebomen, ligt nog vandaag de
dag zijn graf, gedekt door een forse
steen met het eenvoudige opschrift:
„Spreuken X vers 7a, H. J. Budding,
Bedienaar des Evangeliums, geboren
te Rhenen 1 9 januarij 1810,
overleden te Goes 10 november
1870."
Deze laatste rustplaats wekt niet de
indruk een veel bezochte plaats te
zijn. Niettemin kunnen we, meer dan
een eeuw na zijn overlijden, stellen
dat dominee Huibert Jacobus
Budding één der mannen is geweest,
waarvan we de Amerikaanse dichter
Longfellow kunnen nazeggen: zij
lieten een voetstap na in het zand van
de tijd.
G.J.LEPOETER
Kerk en toren van Meliskerke dateren
van omstreeks 1400. Van de toren
kunnen we, in tegenstelling tot de
kerk, stellen dat deze zijn
oorspronkelijke gedaante grotendeels
behouden heeft. Wat sterk opvalt is
de scheve stand van de toren,
veroorzaakt door verzakkingen tijdens
de bouw. Deze verzakkingen zijn na
enige tijd tot stilstand gekomen,
zodat dit verder geen nadelige
gevolgen heeft, alleen het beeld is
tamelijk curieus. Boven de
toreningang bevindt zich een nis;
hierin zal oorspronkelijk een beeld
hebben gestaan, of van de Heilige
Maagd, of van Sint Odulphus. Aan
deze heilige was de kerk, als
dochterkerk van Westkapelle,
namelijk gewijd.1)
Een aardige bijzonderheid aan de
toren is verder de witte omlijsting van
de galmgaten. Gelukkig is deze ook
na de laatste restauratie weer
aangebracht. Vroeger was dit bij
meerdere dorpskerken op Walcheren
gebruikelijk en volgens de
overlevering is dit ontstaan uit de
noodzaak om de torens beter
zichtbaar te maken als bakens voor
de scheepvaart.
Het kerkgebouw
De kerk is tijdens het beleg van
Middelburg (1572-1574) ernstig
beschadigd. In de loop van de 1 7e
eeuw vond een ingrijpende
verbouwing plaats. Hierbij werd het
schip samen met de aangebouwde
zuidbeuk volledig tot een eenheid
samengevoegd en onder één
tongewelf gebracht. Het koor zal in
die tijd afgebroken zijn. Aan de zowel
aan de binnen- als buitenzijde nog
zichtbare triomfboog is te zien dat
het koor in het verlengde van het
oorspronkelijke schip gebouwd was.
Uit de hoogte van de triomfboog is af
te leiden dat het koor aanzienlijk
lager geweest zal zijn dan het huidige
kerkgebouw en waarschijnlijk uit een
veel vroegere bouwtijd.
Op de plaats waar vroeger het koor
was, staat nu de consistorie. Deze is
tijdens de laatste restauratie in de
jaren 1958 en 1959 opnieuw
gebouwd. Jammer dat deze aanbouw
gedekt is met Oudhollandse pannen
en dan nog in twee verschillende
kleuren; aan de noordzijde rood en
aan de zuidzijde blauw! Dezelfde
leienbedekking als op de kerk had
voor een aanzienlijk harmonieuzer
geheel gezorgd.
Het interieur
Ook hier, zoals in vrijwel alle oude
kerken die in de jaren vijftig en zestig
gerestaureerd zijn, het open liturgisch
centrum inplaats van de oude
vertrouwde tuin rondom de
preekstoel. De preekstoel, een
prachtig stijlvol exemplaar uit de
eerste helft van de 1 7e eeuw, maakt
zijn centrale plaats helemaal waar.
Meliskerke.
Literatuur:
H. J. Budding, Nagelaten geschriften.
J. H. Gunning JHz, H. J. Budding, leven en
arbeid.
D. de Rijcke, H. J. Budding en zijn kring
(archief Kon. Zws. Genootschap 1 906).
A. M. Wessels, Een merkwaardig vijftal.
A. M. Wessels, God ons een schild.
Encyclopedie van Zeeland, deel I.
