1 7
Walcheren tot een waar lustoord
maakten, is het trieste verhaal helaas
snel verteld. Vóór de eerste wereld
oorlog waren er nog twaalf over, nu
nog zes. „St.-Aldegonde", „Popkens-
burg", „Huis ter Linde", „Lammeren-
burg", „Rijnsburg" en „St.-Jan ten
Heere" zijn nu slechts namen, die in
boeken en documenten te vinden zijn.
Mèt deze buitens zijn ook de bij
behorende tuinen, parken, vijvers en
bossen, bijgebouwen en koepels,
belangrijke cultuurgoederen dus,
verloren gegaan.
Zoveel beter dan onze voorouders zijn
wij overigens ook weer niet. Nu zijn
immers vele oude stadstuinen aan de
beurt, die verwaarloosd worden of als
parkeerplaats worden ingericht.
Misschien zal de nota hierover, die al
jaren in een la ligt, er nog op tijd
uitkomen
Victor de Stuers en het College
van rijksadviseurs
Na zoveel afbraak en treurnis wordt
het tijd gelukkiger zaken te melden.
Wij keren terug tot het jaar 1 873,
naar Victor de Stuers, „de individua
list met ideeën" (Tillema), die toen
zo'n harde klap op tafel gaf met zijn
artikel, dat Nederland uit haar
dommel wakker schrok; dat dit hard
nodig was, hebt u uit vorenstaand
verhaal kunnen opmaken.
Victor de Stuers is een creatieve
rebel, een solospeler, een baanbreker,
een non-conformist geweest. Een
man ook, die in de jaren, dat hij voor
het district Weert in de Tweede
Kamer zat, niet alleen voortdurend en
hardnekkig in de weer was voor het
behoud van monumenten en kunst,
maar ook de geachte afgevaardigden
liet weten, dat de oorlog in Atjeh op
schandalige wijze werd gevoerd,
daarmee bij zijn eigen partij
herhaaldelijk uit de boot vallend. Hij
wist eerder dan zijn tijdgenoten, dat
men een land niet tot vrede kan
brengen met „het repeteergeweer" en
„dum-dumkogels".
Wat de monumentenzorg betreft,
heeft hij zijn tijd meegehad, omdat de
welvaart in den lande door de
industrialisatie geleidelijk toenam en
de burgerij te hoop ging lopen tegen
alle sloopacties.
Op 8 maart 1 874 werd een College
van Rijksadviseurs voor de
monumenten van Geschiedenis en
Kunst geïnstalleerd, dat drie taken
had; monumentenzorg, museum
wezen en rijksgebouwen. Op 1 juli
1875 werd De Stuers referendaris
van de nieuwe afdeling Kunst en
Wetenschappen binnen het departe-
Gistpoort. gerestaureerd na 1890
Gistpoort voor de verbouwing, 1890
