8
Windwijzer van stadhuistoren te Veere.
Op wimpel: rep. 1933.
Baurscheidt de Jonge (1 699-1 768),
een architect uit Antwerpen, die o.a.
ook het Beeldenhuis in Vlissingen en
't Huis Huguetan, de Kon. Bibliotheek
in Den Haag, ontwierp.
Toen greep onze goede gids de kans
aan om ons over Vlissingen, „the
whispering gallery of the
Netherlands" te verhalen. Terwijl
Middelburg zich na 1 585 goed kon
ontwikkelen en bijna 30.000
inwoners had, was Vlissingen met
Fort Rammekens, net als Den Briel,
opgezadeld met een Engelse
bezetting. Als onderpand voor de
terugbetaling van de door Koningin
Elisabeth aan de Republiek gegeven
voorschotten, speelden Engelse
militairen en Philip Sidney, eens een
dichter nu gouverneur, daar de baas.
De laatste was vooral uitgezonden om
't bedje van de Graaf van Leicester
Robert Dudley) te spreiden, wiens
missie hier te lande glorieus mislukte,
binnen een jaar nam hij, min of meer
gedwongen, weer de benen. Philip
Sidney stierf spoedig. Zijn broer
Robert bleef gouverneur tot 1616
toen het pandschap werd opgeheven.
In de 1 5e en 1 6e eeuw werd
Vlissingen als stad aan de voor
Antwerpen zo bijzonder belangrijke
Scheldemond van grote betekenis.
Op 6 april 1 572 weigerden de
Vlissingers een Spaans garnizoen
.binnen te laten, verbitterd als men al
was over de hoge oorlogskosten en
de op bevel van Philips II door Alva
gebouwde citadel. Na de Engelse
bezetting kreeg Vlissingen in de 17e
eeuw veel meer allure o.m. door de
komst van nijvere en talentvolle
Vlamingen, en maakte Maurits met
behulp van Simon Stevin van de stad
een belangrijke vesting (1610-1 620).
Zoals bekend dateert „De Schelde" uit
1875 en werd in 1884 „Brittannia"
gebouwd, 't Standbeeld van de
Ruyter van de Mechelse beeldhouwer
Louis Royer werd later op de
welbekende plaats op de Boulevard
gezet, zodat Michiel, zoals het hoort,
weer de schepen op de rede van
Vlissingen kan zien.
De Sint Jacobskerk (vroeger ook
wel Sint Nicolaas of O.L. Vrouwe kerk
geheten) een laat-gotische
kruisbasiliek met een ingebouwde
14e eeuwse toren, ontving ons in
volle luister met orgelmuziek,
brandende lampen en een vriendelijk
aangeboden drankje en hapje.
Aanwezig was ook de kerkvoogd, dhr.
P. W. van Seters, die ons hartelijk
welkom heette en een en ander
vertelde over 'top 18 Juni 1 966
onthulde de Ruyter-raam, gemaakt
door Hofman en Wegemans. Tevens
wees hij ons op 't in het zuidelijk
dwarspand opgehangen wandkleedje,
dat kort geleden aangeboden werd
door een Amerikaans gezelschap,
afkomstig uit het plaatsje de Ruyter.
't Heeft weinig zin hier verder uit te
weiden over de architectuur en
geschiedenis van de Vlissingse St.
Jacob, omdat de heer M. H.
Wilderom ons daarover in Bulletin 10
op blz. 17 en vlg. letterlijk alles heeft
verteld.
De Stichting zal zich na de overname
van deze kerk mogen verheugen in 't
bezit van een waardevol monument,
dat ons bovendien in zeer goede staat
zal worden overgedragen.
Ons bestuur zou zich te zijner tijd
eens moeten beraden over de situatie
rondom de preekstoel, 't Zeventiende
eeuwse exemplaar is bij de brand van
1911 verloren gegaan en toen
vervangen door een goed passende
neo-gothische, waaraan een heel
mooie 1 8e eeuwse koperen lezenaar
is bevestigd. Ook het oude doophek
Koperen lezenaar in de St.-Jacobskerk
te Vlissingen.
is in 1911 verbrand; de bewaard
gebleven sierlijke doopbogen uit
1655/1656 zijn nu de doorgangen in
het na de brand opgerichte koorhek.
Ze zijn zo wel goed te zien, maar
hebben geen functie meer en dat is
jammer. Sinds de jaren dertig is men
in sommige kerken erg in de weer
geweest met 't inrichten van zgn.
lithurgische centra, waaronder de
authenticiteit van de interieurs in
meerdere of mindere mate geleden
heeft, iets, dat kenners en minnaars
van dergelijke gebouwen vrij veel
hartzeer bezorgd heeft en ook nu nog
bezorgt.
Maar in Vlissingen zou, in goed
overleg, veel op vrij eenvoudige wijze
in goede orde hersteld kunnen
worden, zodat de dopelingetjes weer
door de doopbogen naar het
doopvont kunnen worden gedragen.
Ook de in een donkere zijkapel van de
noord-beuk weggestopte fraaie
lezenaar met het wapen van
Vlissingen en de vier windstreken
erop, zal, geplaatst aan de voet van
de preekstoel, veel beter tot zijn recht
komen.
De terugtocht naar Middelburg
verliep in opgewekte en zeer tevreden
stemming. Een donatrice, die vrolijk
met „de hoed" rondging, vond overal
waardering.
Want iedereen gunde Sam, onze
bekwame en vriendelijke chauffeur,
goed gevulde zakken.
Bronnen:
De Bulletins 5 en 1 0 van onze Stichting.
„Langs oude Zeeuwse kerken", door Claudine
Chavannes-Mazèl, Irina Diakonoff, Katie Heyning
en Carel van Tuyll van Serooskerken. Uitg. Bosch
en Keuning, Baarn.
„Kunstreisboek voor Nederland". Uitg. P. N. van
Kampen en Zoon, Amsterdam.
„Zeven eeuwen Veere", door Ds. P. Fagel. Uitg.
den Boer, Middelburg.