8 Windwijzer van stadhuistoren te Veere. Op wimpel: rep. 1933. Baurscheidt de Jonge (1 699-1 768), een architect uit Antwerpen, die o.a. ook het Beeldenhuis in Vlissingen en 't Huis Huguetan, de Kon. Bibliotheek in Den Haag, ontwierp. Toen greep onze goede gids de kans aan om ons over Vlissingen, „the whispering gallery of the Netherlands" te verhalen. Terwijl Middelburg zich na 1 585 goed kon ontwikkelen en bijna 30.000 inwoners had, was Vlissingen met Fort Rammekens, net als Den Briel, opgezadeld met een Engelse bezetting. Als onderpand voor de terugbetaling van de door Koningin Elisabeth aan de Republiek gegeven voorschotten, speelden Engelse militairen en Philip Sidney, eens een dichter nu gouverneur, daar de baas. De laatste was vooral uitgezonden om 't bedje van de Graaf van Leicester Robert Dudley) te spreiden, wiens missie hier te lande glorieus mislukte, binnen een jaar nam hij, min of meer gedwongen, weer de benen. Philip Sidney stierf spoedig. Zijn broer Robert bleef gouverneur tot 1616 toen het pandschap werd opgeheven. In de 1 5e en 1 6e eeuw werd Vlissingen als stad aan de voor Antwerpen zo bijzonder belangrijke Scheldemond van grote betekenis. Op 6 april 1 572 weigerden de Vlissingers een Spaans garnizoen .binnen te laten, verbitterd als men al was over de hoge oorlogskosten en de op bevel van Philips II door Alva gebouwde citadel. Na de Engelse bezetting kreeg Vlissingen in de 17e eeuw veel meer allure o.m. door de komst van nijvere en talentvolle Vlamingen, en maakte Maurits met behulp van Simon Stevin van de stad een belangrijke vesting (1610-1 620). Zoals bekend dateert „De Schelde" uit 1875 en werd in 1884 „Brittannia" gebouwd, 't Standbeeld van de Ruyter van de Mechelse beeldhouwer Louis Royer werd later op de welbekende plaats op de Boulevard gezet, zodat Michiel, zoals het hoort, weer de schepen op de rede van Vlissingen kan zien. De Sint Jacobskerk (vroeger ook wel Sint Nicolaas of O.L. Vrouwe kerk geheten) een laat-gotische kruisbasiliek met een ingebouwde 14e eeuwse toren, ontving ons in volle luister met orgelmuziek, brandende lampen en een vriendelijk aangeboden drankje en hapje. Aanwezig was ook de kerkvoogd, dhr. P. W. van Seters, die ons hartelijk welkom heette en een en ander vertelde over 'top 18 Juni 1 966 onthulde de Ruyter-raam, gemaakt door Hofman en Wegemans. Tevens wees hij ons op 't in het zuidelijk dwarspand opgehangen wandkleedje, dat kort geleden aangeboden werd door een Amerikaans gezelschap, afkomstig uit het plaatsje de Ruyter. 't Heeft weinig zin hier verder uit te weiden over de architectuur en geschiedenis van de Vlissingse St. Jacob, omdat de heer M. H. Wilderom ons daarover in Bulletin 10 op blz. 17 en vlg. letterlijk alles heeft verteld. De Stichting zal zich na de overname van deze kerk mogen verheugen in 't bezit van een waardevol monument, dat ons bovendien in zeer goede staat zal worden overgedragen. Ons bestuur zou zich te zijner tijd eens moeten beraden over de situatie rondom de preekstoel, 't Zeventiende eeuwse exemplaar is bij de brand van 1911 verloren gegaan en toen vervangen door een goed passende neo-gothische, waaraan een heel mooie 1 8e eeuwse koperen lezenaar is bevestigd. Ook het oude doophek Koperen lezenaar in de St.-Jacobskerk te Vlissingen. is in 1911 verbrand; de bewaard gebleven sierlijke doopbogen uit 1655/1656 zijn nu de doorgangen in het na de brand opgerichte koorhek. Ze zijn zo wel goed te zien, maar hebben geen functie meer en dat is jammer. Sinds de jaren dertig is men in sommige kerken erg in de weer geweest met 't inrichten van zgn. lithurgische centra, waaronder de authenticiteit van de interieurs in meerdere of mindere mate geleden heeft, iets, dat kenners en minnaars van dergelijke gebouwen vrij veel hartzeer bezorgd heeft en ook nu nog bezorgt. Maar in Vlissingen zou, in goed overleg, veel op vrij eenvoudige wijze in goede orde hersteld kunnen worden, zodat de dopelingetjes weer door de doopbogen naar het doopvont kunnen worden gedragen. Ook de in een donkere zijkapel van de noord-beuk weggestopte fraaie lezenaar met het wapen van Vlissingen en de vier windstreken erop, zal, geplaatst aan de voet van de preekstoel, veel beter tot zijn recht komen. De terugtocht naar Middelburg verliep in opgewekte en zeer tevreden stemming. Een donatrice, die vrolijk met „de hoed" rondging, vond overal waardering. Want iedereen gunde Sam, onze bekwame en vriendelijke chauffeur, goed gevulde zakken. Bronnen: De Bulletins 5 en 1 0 van onze Stichting. „Langs oude Zeeuwse kerken", door Claudine Chavannes-Mazèl, Irina Diakonoff, Katie Heyning en Carel van Tuyll van Serooskerken. Uitg. Bosch en Keuning, Baarn. „Kunstreisboek voor Nederland". Uitg. P. N. van Kampen en Zoon, Amsterdam. „Zeven eeuwen Veere", door Ds. P. Fagel. Uitg. den Boer, Middelburg.

Tijdschriftenbank Zeeland

Bulletin Stichting Oude Zeeuwse kerken | 1984 | | pagina 8