J
21
venster
stijlen
spitsbogen
kapiteel
basement
Cadzand.
lantaarn te hebben. De Sint-Lievens-
monstertoren in Zierikzee, een
ontwerp van Rombout II Keldermans,
is helaas op een kwart van de hoogte
in de goede bedoelingen blijven
steken, de toren van de Sint-
Romboutskerk te Mechelen bracht het
tot 97 m, maar mist ook zijn boven
bouw. De gotische achtkantige onder
bouw van de Middelburgse Lange
Jan, begonnen in de 14e eeuw en
geheel met natuursteen bekleed,
kreeg per geleding een steeds rijkere
versiering. Jammer is het, dat in
1 940 de uit 1712 daterende
renaissance bekroning verloren is
haar nadagen was. Bovendien zijn
deze kerken hier te lande meer
bescheiden en minder rijk versierd
opgezet en hebben ook in plaats van
twee maar één westtoren. Als bouw
materiaal gebruikte men meestal
Gobertange (witte arduin) of Lede
steen, de zuilen zijn rond en hebben
fijn gehouwen koolbladkapitelen. Het
zijn driebeukige kruiskerken met een
kooromgang en straalkapellen. Het
middenschip heeft soms een houten
ton- of stergewelf, maar een stenen
overkluizing komt ook voor, waardoor
dure en kwetsbare luchtbogen,
verbonden met steunberen met
pinakels nodig waren (Tholen). Soms,
bijvoorbeeld in Goes en Hulst, redde
men het met ijzeren trekstangen. De
opbouw van de muur tussen midden-
beuk en zijbeuken is de klassieke:
arcade-, triforium-, de lantaarn- of
lichtbeuk, terwijl boven de hoge
ramen van de middenbeuk de gewelf-
aanzet begint.
De torens zijn zelden volgens plan
voltooid, de ambities bleken vaak
groter dan de inhoud van de
portemonnaie. Ze zijn van natuur
steen, vertonen diepe nissen,
afgewisseld door steunberen, die
duidelijk vooruit springen; ze
verjongen zich naar boven toe en
behoren een open, achtkantige
Nieuwerkerk.
met of zonder toren, dakruiter of
koor, o.a. Biggekerke, Zoutelande enz.
Sacristieën werden doorgaans
consistoriekamers. Wat er inwendig
met deze kerken gebeurde, hopen we
u later te verhalen.
De komst van de Brabantse gothiek
in het begin van de 1 5e eeuw luidt de
laatste fase van de Zeeuwse gotische
bouwkunst in. Deze stijl grijpt terug
op de beproefde schema's van de
klassieke Franse gothiek, waarbij wij
wel moeten bedenken, dat deze
bouwwijze in deze tijd in Frankrijk in
ster- en straalgewelf
koorsluiting
travee
gewelfrib
lantaarn of lichtbeuk
triforium
met gang in de dikte
van de muur achter
de openingen
gewelven
raamtracering, natuurstenen
versiering in de spitsboog
gotische vierpas
