20
Koorkap van David van Bourgondië. 15e eeuw.
Beeldjes van Maria zijn er vele, de
ontwikkeling van een strenge naar een
meer gevoelsmatige menselijke benadering
van het goddelijke springt in 't oog. De 11 e
en 12e eeuw geven Maria nog weer als de
zgn. 'Zetel der Wijsheid' een in die tijd zeer
geliefd thema, waarbij Maria, gezeten op de
troon van de wijze koning Salomo, haar
Zoon als bron van wijsheid aan de mensen
toont. Later in de 13e eeuw verandert de
tronende Maria in een staande liefelijke
moederfiguur met haar kleuter op de arm.
Er is hier een duidelijk verband met de
voorstelling van Maria in de Byzantijnse
kunst (zie ivoor de Moeder Gods uit
Constantinopel uit de 10e eeuw in het
museum) waarmee het westen, vooral door
de kruistochten in aanraking was gekomen.
Inde tweede helft van de 15e en in de hele
16e eeuw was in ons land de verering van
Anna, de moeder van Maria, zeer verbreid.
Het Catharijneconvent heeft daarvan een
prachtig voorbeeld, een omstreeks 1520 in
Mechelen gemaakt notehouten beeldje, een
Anna-te-Drieën. Het heeft nog de
oorspronkelijke kleurige beschildering en
Maria heeft op haar hoofd een kroontje van
lood.
Natuurlijk had de 'gewone' man zulke
pronkstukken niet, die stelde zich tevreden
met beeldjes van pijpaarde of van ander
goedkoop materiaal.
Worgdoek van Cunera. 5e of 6e eeuw, Egypte.
Sint-Ursula en haar gezellinnen. Eikehout, omstreeks
1530.
In Noord- en Oost-Nederland werden in de
loop van de 16e eeuw vele mooie
eikehouten beeldjes gesneden, b.v. van St.
Christoffel, St. Antonius Abt of Paulus. Ze
hebben natuurlijk elk weer een eigen
geschiedenis, die we hier laten rusten.
Liturgisch vaatwerk
Als wij nu het liturgisch vaatwerk eens gaan
bekijken dan is de uit Aken afkomstige
Lebuïnus kelk zeker van belang. De ivoren
kelk met acanthus versiering is rondom 800
gemaakt, 't zilveren montuur stamt uit de
14e eeuw. Met deze Ierse missionaris, die
in het oosten van ons land onder de Saksen
werkte - niet het makkelijkste gehoor! -
heeft deze beker overigens niets te maken,
daar hij al in 773 overleden was.
We maken nu even de sprong naar het
protestantse Avondmaalsgerei, dat
