14
Jan van Glymes III.
Jan van Glymes IV.
de rechterzijde bevindt zich het om een
kleine binnenplaats gelegen oudste deel,
waarin ook de in 1485 al begonnen Hofzaal
(van Glymes-zaal) te vinden is; in 1495
werd dit deel met een verdieping met
trapgevel verhoogd. Aan twee kanten van
dat oudste en kleinste binnenhof is een
open galerij met Tudor-bogen op slanke
zuilen.
Gelijkvloers is de westgevel gebouwd van
Gobertange steen, daarboven van
baksteen, afgewisseld door lagen van
natuursteen. Opmerkelijk zijn in deze
fagade ook de vensters met daarvoor rood
geverfd traliewerk van ijzer, daterend uit het
begin van de 16e eeuw. Dit traliewerk is ook
te zien aan 't Gravensteen op de Dam te
Zierikzee.
Nauwelijks zal het oudste gedeelte voltooid
geweest zijn of men begon aan de
noord-kant met een uitbreiding van drie
vleugels om een binnenplein. Tot dat plein
geeft een vrij grote ingangspoort toegang,
die evenals de dakkapellen bekroond is
door een trapgevel; die van de poort is
evenwel versierd met pinakels, slanke
gothische torentjes met een kruisbloem er
bovenop. Boven de poort bevindt zich het
beeld van Christoffel in een rondbogige nis.
Hij was immers in het middeleeuwse
volksgeloof de patroon tegen een
onvoorziene dood; aanschouwde men zijn
beeltenis, dan was men die dag beveiligd
tegen een plotseling sterven. Vandaar dat
men hem in groot formaat en in 't oog
vallend bij de ingang van kerken of andere
gebouwen neerzette.
Bovenop de topgevel staat een als beer
vermomd leeuwtje, dat het wapen van de
Heren van Glymes vasthoudt.
Om 't Markiezenhof heen lopen, kan niet,
dat lukt alleen aan de west- en noordkant.
Aan de buitenzijde van de noord-gevel valt
een mooie arkel (erker) op, die al in 1927
gerestaureerd is. Aan de binnenkant van
die gevel is een open galerij, waarbij de
profilering van de Tudor-bogen
(laat-gothisch) verschilt van die aan de
kleine binnenplaats. Aan het eind van deze
galerij, in de noord-oost hoek dus, is een
kleine tot het complex behorende woning in
1951 verbouwd tot Maria-kapel. De
huiskapel van de Heren van Bergen heeft
aan de O. kant gelegen. Zij gingen ook vaak
in de grote Sint-Gertrudis kerk ter kerke. Ze
zijn daar dan ook in eerste instantie onder
het hoogkoor bijgezet; nu bevinden zich hun
kisten onder het koor van de R.K.kerk van
Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart te Bergen.
De traptoren in de noord-west hoek,
waarvan de bovenbouw in de 19e eeuw
gesloopt was, is nu weer met een kostelijk
peertje versierd. Op 't achterplein bevond
zich oorspronkelijk de bakkerij, de brouwerij
en andere dienstgebouwen, die nu voor een
deel als bibliotheek zijn of worden ingericht.
De tuinvleugel van het Markiezenhof, 't
zogenaamde Cabinet de la Tour
d'Auvergne, is in 1709-1710 verbouwd naar
de mode van die tijd in opdracht van de
toenmalige Markies Frangois Egon, prins de
la Tour d'Auvergne, naar een ontwerp van
een Franse architect. De verbouwing bleef
beperkt tot de tuingevel en de daaraan
grenzende woonvertrekken op de begane
grond en op de eerste verdieping. De
andere buitengevel, die aan de kleine
binnenplaats, bleef ongewijzigd, wèl
werden daar de vensters dichtgemaakt. Die
Frangois Egon, Fransman van geboorte,
was tijdens de Spaanse Successie-oorlog
(1701 -1714) veldheer in dienst van de
Staten en leverde in 1709 bij Malplaquet
slag tegen z'n vroegere landgenoten. Een
beschrijving van de andere 17e en 18e
eeuwse Markiezen valt buiten 't kader van
dit artikel.
Het Markiezenhof van binnen
Het Markiezenhof is nu een museum, waar
ook geregeld wisselende tentoonstellingen
gehouden worden. Zoals we al zagen
behoorde de daar bijeengebrachte collectie
niet tot het bezit van de Heren van Bergen,
maar stamt wèl ten dele uit hun tijd. De
Stichting 'Vrienden van het Markiezenhof'
heeft zich hiervoor veel inspanningen
getroost en verschillende schenkingen
gedaan.
We betreden nu de Hofzaal, een groot
rechthoekig vertrek, dat een rood koperen
plafond gehad moet hebben en waar nu nog
de tussen 1519-1523 rijk gebeeldhouwde
Christoffelschouw te zien is, een werkstuk
van Rombout Keldermans en Laureys de
Steenhouwer, 't Monumentale gevaarte van
arduinsteen is versierd met een groot reliëf
met de figuur van Christoffel, geflankeerd
door leeuwen met banieren (fanions),
waarop de wapens van Glymes en van
Brimeu staan. De stijl is een speelse
combinatie van gothiek en renaissance.
In deze zaal bracht Jan II eens met
Maximiliaan van Oostenrijk en zijn gevolg
de Kerstdagen door. Daar gaven de
Rederijkers, 'de gesellen der
Vruechdebloemen', hun voorstellingen, hier
werden grote banketten gehouden en werd,
speciaal door 'duytssce speelluyden', veel
muziek gemaakt. Hier kwam in 1496 't
Kapittel van het Gulden Vlies bijeen en
vocht de twistzieke en autoritaire Jacoba
van Croy haar geschillen met de Brede
Raad van Bergen op Zoom uit.
De portretten van Maria van Lannoy
(1528-1580) en van haar echtgenoot Jan
IV, 'graaf van Walhain, staatsraad,
stadhouder van Henegouwen en
Cambrésis, regent van het Prinsdom Luik,
ridder in de Orde van het Gulden Vlies',
beide geschilderd in 1650 door Adryaen van
