Het orgel in de Ned. Hervormde kerk te
Baarland
19
't Overkragende torentje van de westgevel Gasthuiskerk
(1965).
kerk lijdt er wel onder - is u uit vroegere
publicaties onzerzijds zeker bekend, 't
Kerkbestuur zal in elk geval in deze
harmonieuze ruimte wel op goede ideeën
kunnen komen!
Tegen deze koorwand, aan de kant van het
schip, staat een laat 18e eeuwse preekstoel
met doopbekkenhouder, die vroeger groen
was, maar nu wit geschilderd is met wat
goud erbijdaarboven hangt een klein,
sierlijk 19e eeuws orgel. Opvallend is, dat
men tijdens de restauratie de vloer van het
schip dermate heeft verhoogd, dat die van 't
koor nu lager ligt, iets. dat men zelden ziet,
maar wel op de een of andere manier nodig
geweest kan zijn.
Wij besluiten hiermee onze tocht langs de
iets minder bekende Middelburgse kerken,
die toch een rijke geschiedenis hebben en,
wat architectuur betreft, belangrijk zijn.
We hopen, dat u op 27 september ook hier
een kijkje zult kunnen nemen en dan iets aan
bovenstaand met veel enthousiasme
geschreven verhaal hebt.
Bronnen:
- Dr. W.S. Unger:'de Monumenten van Middelburg'. N V.
Leiter-Nypels. Maastricht, 1941
- M.P. de Bruin: 'Ontwikkeling van de volkshuisvesting te
Middelburg'. Uitg. Woningbouwvereniging Middelburg,
1983.
- J. v.d. Graft: 'de TapijtfabriekenderXVIe enXVIIe
eeuw'. Middelburg. 1869. Uitg. J.C. en W. Altorffer
- G.T. van Ysselstein: 'Geschiedenisdertapijtweverijen
in de Noordelijke Nederlanden'. Leiden. 1936
- P.K. van Daalen:'Zeeuwse Wandtapijten' In Zeeuws
Museum verkrijgbaar.
- Encyclopedie van Zeeland, deel II
- F. Nagtglas: 'Middelburg en omstreken'. 1872.
- 'Smallegange'sCronijk'. (17e eeuw).
- 'Kunstreisboek Zeeland', samengesteld door Peter
Don. Uitg. P.N. van Kampen en Zoon. Weesp.
- 'Langs de oude Zeeuwse Kerken', uitg. Bosch en
KeuningN.V. Baarn.
goed bewaard hebben. Bijna alle stemmen
zijn nog origineel en van wat vervangen is, is
ook het oorspronkelijke register bekend. In
juni 1932 heeft de orgelbouwer Giesen uit
Goes het enige tongwerk, Dulciaan-Trompet
8v, de naam van Cromhoorn 8v, vervangen
door een Viola di Gamba 4v. Het is duidelijk
te zien aan de kleur van het oude en nieuwe
pijpwerk.
Het oude is egaal grijs van kleur, het nieuwe
is gevlokt en lichtgrijs. De orgelkast is nog
bijna helemaal gaaf. alleen is er tijdens de
oorlog een scherf doorheen gevlogen, die
gelukkig maar een kleine beschadiging
veroorzaakte. Toen de Cromhoorn
vervangen werd is ook de windvoorziening
electrisch geworden. Hoewel ik in de kast
heb gespeurd naar aanknopingspunten,
bijv. naar de naam van de bouwer, heb ik
toch niets gevonden. Misschien komen we
hiervan iets te weten bij een volgende
restauratie.
Het zeer fraaie orgel in de kerk van Baarland
is ongeveer 250 jaar oud. Een juiste leeftijd
van dit instrument is helaas niet te geven,
omdat het gehele oude archief van de
kerkvoogdij bij een brand, in het plaatselijk
café. waar men in die tijd vergaderde,
verloren is gegaan. We zullen het dus
moeten doen met zeer weinig informatie.
Wat we wei weten is dat de toenmalige
predikant, Ds. Hendrik de Koe. op 1 oktober
1786,200 jaar geleden, gepreekt heeft over
Ps 150 vers 4 'Looft Hem met snarenspel en
orgel'. Deze informatie vinden we in 'De
Boekzaal der Geleerde Waereld'. Dat de
kerkelijke gemeente wel te vinden was voor
een ander instrument bewijst Van der Aa in
zijn Aardrijkskundig woordenboek, want hij
schrijft dat het orgel bekostigd is uit o.a.
bijdragen van gemeenteleden en andere
kerkmiddelen.
Bezien we het orgel dan kunnen we
vaststellen dat de kerkelijke autoriteiten het
Orgel Hervormde kerk Baarland.