5
tegenover de preekstoel staande
Herenbank, die het jaartal 1790 van ons
meekrijgt en dan ook rococo- en Lodewijk
XVI motieven vertoont; het bovengedeelte
van de achterste kaarsenkronen stamt ook
uit de 18e eeuw.
Naast de preekstoel staat een 17e eeuwse
beschilderde kist, waarin het
Avondsmaalsstel, bestaande uito.a. vier
17e eeuwse bekers, wordt bewaard.
Adriaan Tromp 'in zijn edele leven', zo
vermeldt zijn in de kerk gelegen zerk,
'Schout der Heerlijkheid van Renesse en de
oosterban v.d. duyne mitsgaders dijkgraaf
van het wester vierde deel van de lande
Schouwen etc. etc., overleden de zesde
Augustus 1754' heeft aan deze kerk twee
zilveren schotels geschonken. Op deze
schotels staat: 'deze schotels zijn tot gebruik
van het nagtmaal des Heren door den heer
Schout Adriaan Tromp vereert aan de
diaconie van Renesse. Anno 1754'. De
zilveren doopschaal met deksel werd aan de
Hervormde Gemeente van Renesse
geschonken doorJ. Hoogenboom Bzn. en
Tona Theresia Vis ter gelegenheid van hun
25-jarig huwelijk op 17 september 1866. Hun
grafzerk bevindt zich in de kerk bij de
Avondmaalstafel. Er liggen meer zerken
daar, van de predikant-docter C. Tessing (h),
begraven in 1684; ook die van de aan eikaar
verwante families Tromp, Bolle,
Hoogenboom en Vis. Een zeer oude
altaarsteen afkomstig uit de vroegere kapel
en herkenbaar aan de vijf kruisjes, ligt onder
de Avondmaalstafel. Het orgel tenslotte
werd in 1882 door de firma Oberlingen in
Windesheim gebouwd voorde Deutsche
Evangelische Gemeinde in Rotterdam. In
1938 werd het door de Hervormde
Gemeente van Renesse, die zich tot die tijd
met een voorzanger gered had,
overgenomen. Het is vele keren
gerestaureerd en wel in 1938,1954 en
1985/1986. In 1954 werd het boven de
preekstoel geplaatst, waar het nu nog te
vinden is.
Hopend de donateurs, die thuis bleven,
aangespoord te hebben tot een bezoek aan
de kerk in Renesse richten we nu onze
aandacht op de kerk van Haamstede.
Kerk van Haamstede
Ook hier eenzelfde situatie. Een houten
kerkje in de 8e eeuw; op de tufstenen
funderingen daarvan verrees omstreeks
1100 een stenen gebouwtje, dat gewijd was
aan Johannes de Doper. Het werd in 1500
door de bliksem getroffen, brandde derhalve
af, maar werd in 1506 als kruiskerk, in dit
geval als pseudo-basiliek, herbouwd; het
hogere middenschip heeft geen
vensterzone. De overname door de
Protestanten in de 2e helft van de 16e eeuw
Het slot Moermond in Renesse.
veroorzaakte, dat men met het koor geen
raad meer wist, 't dus liet vervallen en
vervolgens afbrak. Van de kerk van
Haamstede staan nu nog het zeer mooie
schip en het transept overeind, op de viering
prijkt een sierlijk dakruitertje. Over het
interieur van het transept weid ik liever niet
uit, men heeft het als winterkerk,
consistoriekamer en voor andere
bijeenkomsten ingericht, 't Zal allemaal wel
practisch zijn en we willen graag aannemen,
dat het niet anders kon, maar het resultaat is,
zacht gezegd, pover.
Maar door dit schrikkelijk feit is het schip een
grote verrassing.
Het interieur
Twee rijen van vijf gemetselde zuilen met
koolbladkapitelen schragen ook hier het
houten tongewelf, halve tongewelven
dekken de zijbeuken. Omdat men, naar
goed Hollands gebruik, vond, dat het in de
kerk vreeslijk tochtte, bood Koning Lodewijk
Napoleon, de broer van de aan ons allen
bekende Bonaparte, bij een bezoek aan
Haamstede in 1809 zeshonderd gulden aan,
waarvan een houten schot werd bekostigd,
dat het schip zou afsluiten van het transept.
Aldus geschiedde.
Toen het schot geplaatst was preekte de
Gezicht op het dorp Haamstede (ca. 1690) uit Smallegange, Cronyk van Zeeland.
H A E M s"~T EDE-
