Wij bezochten
Dordrecht en
Bergen op Zoom
Donateurstocht op 25 juni 1988
«w.
3
DRS. P.S.J. BEEKHOF-KOOLE
Omdat het er die morgen, toen we om half
negen met de bus wegreden, wat
regenachtig uitzag, bemoedigde de leider
van onze tocht, de heer de Bruin, 't
gezelschap met de optimistische tekst 'hoe
dichter bij Dordt, hoe mooier 't wordt'.
Hiermee wist hij alle dreigende buien en
daarmee gepaard gaand ongemak te
bezweren en bezorgde hij ons niet alleen
een droge, maar ook een mooie dag.
Zoals al eens eerdervermeld, blaakt onze
gids ook in het prille morgenuur van grote
ijver; hij startte dan ook direct z'n verhaal met
toelichting over stad en land. Voor onze
vaste klanten was dat min of meer een
herhalingsoefening, omdat we de route tot
Bergen op Zoom samen al verschillende
malen hebben afgelegd, maar voor
nieuwelingen ongetwijfeld een bron van
lering, 't Lijkt ons evenwel verstandig u op
deze plaats te wijzen op de al eerder
verschenen Bulletins, die u a 5,- per stuk
kunt afhalen ten kantore van Mr. Flos,
Houtkaai 7 te Middelburg. In de nummers 9
en 15 is er sprake van het landschap, in de
Bulletins 2,3 en 7 worden respectievelijk de
belangrijke kerken van Kloetinge, Kapelle en
's-Heer Arendskerke, die we tijdens onze
reis min of meer passeerden, beschreven.
Ook willen we nu niet meer stilstaan bij de
Sint-Geertruidskerk te Bergen op Zoom, die
we uitgebreid en onder goede leiding in de
middag bekeken; deze kerk, die sommigen
ongetwijfeld met ambivalente gevoelens
opgezadeld heeft, is uitputtend in ons
twintigste nummer geanalyseerd.
Wij beperken ons nu dus tot ons bezoek aan
de Grote- of O.L. Vrouwekerk van Dordrecht.
Ook daarover publiceerden we al een
bijdrage van Ir. van Druten, maar we gaan
proberen die met wetenswaardigheden nog
wat aan te vullen, vooral omdat deze kerk, na
de recente restauratie, volmaakt mag heten,
in zoverre volmaaktheid op dit ondermaanse
kan bestaan.
De Grote Kerk van Dordrecht.
De gotische bouwstijl, zo merkt Prof.Dr'. F.
van der Meer in het Aulaboekje 'Keerpunt
der Middeleeuwen' op, is 'teerst te zien in
Frankrijk in 1130. toen de bouw van de
kathedraal van Sens een aanvang nam. 't
Merkwaardige is, dat er van de
bouwmeester niets bekend is, al duikt er
later in Canterbury een zekere Willem van
Sens op. Hoe het zij: toen de kerk van Sens
er eenmaal stond, verspreidde de Gotiek
zich snel over het zogenaamde lie de France
en verder. In ons land valt het hoogtepunt
van deze stijl later, vooral in de 14e, 15e en
16e eeuw met een lange uitloper tot de 18e
eeuw toe.
In Italië kwam echter omstreeks 1350 al een
proces op gang, dat tot grote omwentelingen
op geestelijk, cultureel en staatkundig
gebied zou leiden en de periode van de
Middeleeuwen zou afsluiten. Deze
ommekeer is men toen al Renaissance gaan
noemen.
De Gotiek was in ons land evenwel sterk
geworteld. Omstreeks 1510 kondigt de
Renaissance zich hier pas aan, toen de
ontwikkeling in Italië al op haar hoogtepunt
was. Bovendien ziet men tussen 1510-1550
alleen aan sommige gebouwen en
inventarisstukken Renaissance
versieringsmotieven verschijnen, maar geen
bouwwerken geheel in deze stijl. Daarvoor
moeten we wachten tot 1561 -1565, toen
Cornelis de Vriendt op de Grote Markt te
Antwerpen z'n stadhuis neerzette.
Met deze korte uiteenzetting beogen we
terecht te komen bij de koorbanken in het
hoogkoor van de kerk te Dordrecht, die aan
Jan Terwen worden toegeschreven en die
tussen 1538-1542 gesneden zijn. De
geschiedenis van het koor in de kerkbouw
gaat tot ver in de Romaanse tijd terug, waar
in deze ruimte - toen de chorus psallentium
genoemd- de zangers, aan noord- en
