8
Overzichtsfoto Nieuwerkerk 4 februari 1953. drie dagen na de overstromingsramp, (foto KLM Aerocarto - coll. C.P. Pols,
Zierikzee)
deze begraafplaats is toen geen nader
onderzoek gedaan. Wij houden het er
evenwel op dat de huidige plaats van de kerk
ook de oorspronkelijke is, ook al zijn tijdens
de recente restauraties geen naspeuringen
gedaan om fundamenten of restanten van
een vroeger gebouw te vinden
In de 13e eeuw bezat het Kapittel van
Oudmunster te Utrecht het patronaatsrecht
van bijna alle kerken in het oostelijk deel van
Zeeland. De kerken van dit Kapittel, zo ook
Nieuwerkerk, worden pas in 1233 voor het
eerstgenoemd. Nieuwerkerk. de 'nova
ecclesia' op het toenmalige eiland Duiveland
en gewijd aan de H. Johannes de Evangelist,
omvatte de heerlijkheid van die naam en
Botland, behalve de eerst in de 1 e helft van
de 17e eeuw bedijkte polders in de Gouwe.
Duivelands oudste kerk, de 'antiqua
ecclesia', waaraan het dorp Ouwerkerkzijn
naam ontleend heeft, was gewijd aan Sint
Geertruid. Dit zou oorspronkelijk wijzen in de
richting van de abdij van Nijvel Met de Sint
Maartenskerk te Wemeldinge was de Sint
Geertruidskerk te Ouwerkerk vermoedelijk
een moederkerk in oostelijk Zeeland. Het is
waarschijnlijk dat de kerk van Nieuwerkerk al
spoedig de oudere kerk van Ouwerkerk in
belangrijkheid heeft overtroffen en dat deze
de centrumfunctie binnen het eiland
Duiveland heeft weten waar te maken. We
zien hier ook dat de Norbertijnen van de
Middelburgse abdij de invloedssferen van de
Utrechtse kerken op een aantal punten
hebben weten te doorbreken.
De belangrijkheid van de kerk van
Nieuwerkerk werd uiteindelijk duidelijk
onderstreept in 1490 toen ze tot kapittelkerk
werd verheven, tiende in de rij van twaalf
kapittelkerken die het middeleeuwse
Zeeland uiteindelijk zou tellen. Het kapittel is
gesticht door Anna van Bourgondië, de
invloedrijke bastaarddochter van Hertog
Philips van Bourgondië. Anna van
Bourgondië was aanvankelijk gehuwd
geweest met de zeer vermogende edelman
Adriaan van Borssele en was als zodanig
reeds nauw betrokken bij de stichting van
een kapittel in de kerk van Souburg.
Na de dood van Adriaan bleef zij
aanvankelijk te Souburg wonen, waar zij
'resideerde met groote staet ende
heerlyckheden, onderhoudend meest alle
edelen van Zeelandt, als die jonkers van
Borsselen, van Cortgene, van Romerswale,
de heerschappen van Cats, van
Wissenkerke. van Schengen, van
Haemstede, van den Abeele, die allemaal
haar Edelmannen en dienaars waren'. Later
huwde zij met Adolf van Kleef, heer van
Ravestein, Dit paar had in Duiveland grote
bezittingen. De kapittelstichting in
Nieuwerkerk vond plaats na het overlijden
van Adolf van Kleef. Naderhand, in 1503 zou
Anna van Bourgondië ook nog de
sleutelfiguur zijn bij de stichting van het
kapittel in de kerk van Kapelle.
In de middeleeuwse rekeningen van de
aartsdiaken van de Utrechtse Dom vond
Grijpink altaren vermeld, die toegewijd
waren aan het H. Kruis, de H. Maagd Maria,
de H. Johannes de Doper, de H. Michaël, de
H. Barbara en de H. Nicolaas. Verder werd in
het Vaticaans archief nog een altaar vermeld
dat gewijd was aan de H. Gregorius.
De zielszorg was over twee pastoors
verdeeld.
Het centrum van Nieuwerkerk na de februariramp van 1953 De nogal chaotische bebouwing van de Kerkring in die tijd,
komt hier duidelijk tot uitdrukking, (foto KLM Aerocarto - coll. C.P. Pols, Zierikzee)
