f
f m
C-,1
TTf
mhl i w 4Ü
m
r
v ••'rr
""jPÏ* it
mif ai® :K
ic-
f fc-.'j.; -;~v-
Tekening van C. Pronk die de voorzijde van het kasteel Popkensburg weergeeft in 1743. (Zeeuws Documentatiecentrum)
zijn zuster Catharina, echtgenote van
Pieter Boudaen Courten. In 1679 wordt de
heerlijkheid Sint Laurens gekocht door
Johan Boudaen Courten zodat kasteel en
ambacht weer in één hand zijn. Door
vererving, Anna Sara Boudaen Courten is
gehuwd met Jacob van Citters, komt het in
1762 in het bezit van de familie van Citters.
Het kasteel werd in 1863 afgebroken. Het
enige wat er thans nog van rest is de
naam, die voortleeft in de na vele
verbouwingen nog aanwezige
kasteelboerderij.
De Middeleeuwse kerk
Ten behoeve van de bewoners van
Popkensburg en van de omgeving
daarvan, werd ten oosten van het kasteel
een kerk gesticht. Deze was gewijd aan
Sint Laurentius. Naar aanleiding van deze
naamgeving stelt A. Meerkamp van
Embden in zijn artikel 'De oudste
geschiedenis van Popkensburg en Sint
Laurens' dat Jan van Popkensburg de
stichter moet zijn geweest. Deze Jan was
namelijk wellicht een telg uit het geslacht
Popken wier stamburcht in het dorp
Lauerens in Oost-Friesland lag. De eerste
schriftelijke vermelding van de kerk is
echter van 1323. Dit is de tijd dat de familie
Van Borssele van Brigdamme eigenaar
van het kasteel was. Mogelijk heeft Claes
van Borssele in 1353 de kerk herbouwd.
Over de kerk ten tijde van de
Middeleeuwen is zeer weinig bekend. Wel
weet men dat ze een dochter was van die
van Brigdamme. Na de verwoesting van de
kerk van Brigdamme in 1562, in brand
gestoken door Leunis Dommis ook wel
Leunis Keyre genoemd, werden de
parochies van Sint Laurens en Brigdamme
samengevoegd.
In de kerk bevond zich een O.L.V. altaar,
waaraan een broederschap was
verbonden.
Op het panorama van Walcheren,
onderdeel van Descriptio Zelandiae van
Antoon van de Wijngaerde uit 1550, is een
kerk met veelzijdig koor te zien. Op 22
augustus 1566 brak in Middelburg de
beeldenstorm uit. Na enige uren flink
huisgehouden te hebben in Middelburg
trokken de beeldenbrekers het platteland
van Walcheren op. De eerste kerk die op
hun pad lag was die van Sint Laurens. In
hoeverre de kerk toen schade heeft
opgelopen is niet bekend. Het beleg van
Middelburg (1572 - 1574) zal veel
desastreuzer gevolgen gehad hebben.
Omdat deze oorlogshandelingen
waarschijnlijk het einde hebben betekend
van de oude kerk van Sint Laurens mag
daar samenvattend het volgende over
worden opgemerkt.
Het eiland Walcheren met de steden
Vlissingen en Veere was grotendeels in
handen van de geuzen. De Spanjaarden
stelden alles in het werk om Middelburg te
ontzetten. De heren van Popkensburg,
Arent van Valkestein en Philibert van
Serooskerke, stonden aan de Spaanse
kant. Op Popkensburg lag een sterke
Spaanse bezetting. Herhaaldelijk werden
vanuit Veere of Vlissingen aanvallen
ondernomen om het kasteel te ontzetten
die echter allen mislukten. Om te
voorkomen dat troepen zich er schuil
zouden houden werden de meeste kerken
op Walcheren verwoest. De kerk van Sint
Laurens lag dichtbij het kasteel. Het lijkt
daarom niet onaannemelijk te
veronderstellen, dat ze in deze tijd
verwoest is. Temeer is dit waarschijnlijk
omdat uit latere geschriften is gebleken dat
Sint Laurens niet meer in het bezit was van
een bedehuis.
Gravure van de kerk van Sint-Laurens vervaardigd door H. Spilman naar tekening van C. Pronk uit 1743. Hierop zijn te
zien: links aan de voorzijde van de kerk het houten portaal met daarboven een raam en op het dak de, in 1784 verwijderde,
knoppen. Vergelijk met afb. 8 en 10. (Rijks Archief Zeeland, Atlas Zelandia lllustrata).
