HERVORMDE GEMEENTE OOST-SOUBURG
JUNI 1980
10
Jan Turck, die stadhouder was van
Walcheren. Hij kwam op 28 augustus, twee
dagen na de stormloop in de kerk, in Oost-
Souburg aan om de ongeschonden
kerksieraden in ontvangst te nemen, zoals
een hostiekelk en andere
gebruiksvoorwerpen.
Aanvankelijk wordt tegen de beeldbrekers
niet streng opgetreden. De felle vervolging
wordt pas later ingezet, na de komst van
de hertog van Alva. De schout en zijn
vrouw nemen dan de vlucht, richting
Ritthem, te voet naar Rammekens, in de
hoop daar een schip te vinden om vandaar
weg te komen. Het is echter te laat. Ze
lopen in de val en worden gevangen
genomen. Voor een langdurig onderzoek
worden ze naar Middelburg gebracht en
opgesloten in de gevangenis 's
Gravensteen. Uiteindelijk kost het hen
beiden het leven. In de 'Sententien en
Indagingen van den Hertog van Alba,
uitgesproken en geslagen in zynen
bloedtraedt, in 't licht gegeeven na het
oorspronkelyk Handtschrift', door Jacob
Marcus in 1735, lezen we het vonnis van
burgemeesters en schepenen van
Middelburg van 2 mei 1569, 'tot laste van
Adriaen de Deckere eertyts Schoudt van
Oisterzouburch ende Petronelle Pieters
dochter zyn huysvrouwe, wegens hen
present te vinden in de voorleeden
troublen, beeldestorminge ende breeckinge
derselver, ende zelfs handadige geweest
te zyne, breeckende alle die beelden, ende
violeerende ende prophaneerende de
voirsz.Kercke.'
Tijdens het proces verklaren de
echtelieden 'dat zy beyden begheeren
Catholyckelyck te leven ende sterven,
ende dyenvolgende op gisteren te Biechte
ende 't Eerwaerdige Sacrament des
Autaers hebben ontfangen, naer de
leeringe van de Oude Catholycke Kercke.'
Zij worden veroordeeld om 'geleyt te
worden alhier op de Marckt, ende aldaer
ter plaetse van Justicie geëxecuteert te
wordene metten baste (strop), ende dat
van heurlieden Lichaemen nyet
gescheyden en sal worden, zyluyden en
zyn gecommen van levende Lyve ter doot,
verclaerende alle heure goederen
geconfisqueert t' 's Heeren Taeffele, ende
dat daer nae huerluyder lichaemen (naer
dyen die aen de Galge op de Marckt
gehangen sullen hebben twee vuyren)
affgedaen zullen worden, ende gehangen
buyten die Noert Dampoerte, aen de
Galghe ter gewoenlycker plaetse van
Justicie'.
De voltrekking van het vonnis had plaats
op dezelfde dag, 2 mei 1569. Het zijn de
eerste slachtoffers van de hervorming in
Oost-Souburg. Naar beide echtelieden is
een straat genoemd, de De Deckerestraat
en de Van Turnhoutstraat gelegen in de
buurt van het Burchtplein. Is het
symbolisch dat deze twee straten elkaar
kruisen en niet evenwijdig lopen, of puur
toeval?
De dienstbode Neeltje Jansdochter komt er
heel wat genadiger af. Zij wordt op 17 mei
1568 veroordeeld om in een lijnwaad in de
eerstvolgende processie van de kerk te
Souburg mee te lopen met een te offeren
kaars in haar hand. Bovendien moest zij
een zilveren penning en een kaars offeren
in de kerk van Onze Lieve Vrouwe in Den
Polder.
Na het zien van de chaos in de kerken,
kapellen en kloosters, dichtte iemand:
'Schandelijk, waar men devotie pleghen
sag,
En Godt soo loflijck werd geëert,
Waar Hij gedient wert, nacht en dagh,
Daer sach men menschen heel verkeert,
Met hamers, bijlen en gheweer,
Als van den boosen gheest beseten,
Het schoon cieraat met groot oneer,
Hoe sij dat al in stucken smeten.'
Het kerkgebouw
Uit de periode dat Oost-Souburg als
zelfstandige parochie is gesticht - het
Symbolische lei voor het dak van de kerk, uitgegeven ten behoeve van de dakrestauratie in 1980.
Door het kopen van deze lei
Maakt u de kerkvoogdij heel blij
Zij hadden wat kommer en zorgen
Voor de dag van morgen
Want het dak van onze kerk
Was niet meer berekend voor zijn werk
Naar het ministerie werd vele malen geschreven
En eindelijk werd er toestemming gegeven
Het dak kunnen wij nu gaan herstellen
Maar toen bleek bij het centen tellen
De kosten voor de kerkvoogdij nog f. 15.000te belopen
Vandaar dat wij deze leien zijn gaan verkopen
Voor uw blijk van medeleven
Willen wij u danken en deze lei geven.
Kerkvoogdij Hervormde Gemeente Souburg
Voorzitter Sekretaris
De kosten van deze lei bedragen f. 2,50
