19
zuidkoor en het aanbrengen van een
houten overkapping over midden- en
zuidkoor. Van de bedoelde kooromgang is
slechts het noordelijke deel voltooid.
Aangezien deze situatie blijkens de kaart
van Jacob van Deventer al in 1560 bestaan
moet hebben, kan de oorzaak voor deze
abrupte wijziging van de bouwplannen niet
in godsdiensttroebelen of de tachtigjarige
oorlog worden gezocht. De slechte
economische situatie van Tholen in de
eerste helft van de zestiende eeuw maakt
geldgebrek tot de meest waarschijnlijke
reden hiervoor.
Na de ondertekening van de acte van
Satisfactie wordt de kerk al in 1578
gereinigd en ontdaan van alle aan de
'paapse' eredienst herinnerende objecten.
Vanaf die tijd worden er nog slechts,
relatief gezien, kleine wijzigingen in de
architectuur aangebracht. Hiervan zijn de
consistorie en het noordportaal met de
tegenover liggende ingang in de zuider
zijbeuk voorbeelden.
In het interieur wordt er, in ieder geval
vanaf 1755 maar waarschijnlijk al eerder,
een scheidingswand tussen de viering en
het koorgedeelte aangebracht. Het koor is
dan zijn voorheen zo belangrijke religieuze
functie kwijt. Het schip wordt als preekkerk
gebruikt. In de achttiende eeuw blijkt het
kerkgebouw zozeer vervallen te zijn dat er
grote herstellingen nodig zijn. Via leningen
weet men de hiervoor benodigde fondsen
op te brengen. Ook de negentiende eeuw
is voor het kerkgebouw een periode van
herstel, zij het niet zo intensief als dat in de
voorgaande eeuw het geval was geweest.
Vooral in het zuidkoor en aan de
raamtraceringen wordt hierbij zeer veel
vernieuwd.
De twintigste eeuw brengt dan eindelijk de
algehele restauratie van de kerk. Dat deze
moeizaam tot stand kwam mag blijken uit
het feit dat er tussen het initiatief voor deze
restauratie en de feitelijke uitvoering meer
dan twintig jaar gezeten heeft. Tussen
1946 en 1960 vindt deze restauratie plaats
onder leiding van de architect Herm. van
der Kloot Meyburg. Hoewel dit
ontegenzeggelijk de redding voor het
kerkgebouw betekende is er bij deze
restauratie toch vaak gekozen voor een
benadering die niet historisch verantwoord
was. Veel zaken werden gereconstrueerd
of toegevoegd naar voorbeelden elders in
THOLEN
(RAZ. Zei. Ill
het gebouw. Hiermee wordt een indruk van
grote architectonische eenheid gewekt die
het gebouw waarschijnlijk nooit bezeten
heeft.
Wat betreft de plaats van de kerk van
Tholen in de Nederlandse architectuur kan
gezegd worden dat de kerk duidelijk past
Het netgewelf van het middenschip. (Foto 1988 door P. Ie Blanc).
Interieur naar het westen, (Foto 1988 door P. Ie Blanc).
