10
De kerk in Renesse
Het is een bijzonderheid dat in Renesse
zo'n grote collectie rouwborden aanwezig
is. Het gaat in totaal om vijf rouwborden
en twee losse wapens, voor zover
bekend de grootste collectie, die in een
Zeeuwse kerk aanwezig is.
Enkele jaren voor het afnemen van de
wapenborden tekende en beschreef
P.J. Rethaan Macaré uit Middelburg alle
wapenborden en wapens in de Zeeuwse
kerken. Zijn omvangrijke handschrift in
vier delen bevindt zich thans in het
Centraal Bureau voor Genealogie te Den
Haag 2). Het is opvallend dat de rouwbor
den en wapens, zoals deze thans in de
kerk van Renesse hangen, geen van alle
vermeld worden in het handschrift van
Rethaan Macaré. Vermoedelijk waren zij
reeds eerder weggehaald en bleven op
die wijze gespaard Uit het onderzoek
Rouwbord van mr Jan Cornells van Hoorn (1744-1776)
(folo's van wapens en borden: N. van der Horsl, gemeente Westerschouwen)
bleek dat niet alle wapens oorspronkelijk
uit Renesse afkomstig waren. Een deel
heeft gehangen in de kerk van Burgh. De
borden in de Burghse kerk werden ver
moedelijk weggehaald in opdracht van
Catharina Maria Isebree, weduwe van mr.
Jan Cornelis van Hoorn, die in 1788 her
trouwde met Jan van IJsselsteijn, heer
van Renesse en Moermond. Ook de bor
den in de kerk van Renesse werden weg
gehaald en wellicht gezamenlijk naar
elders (slot Moermond overgebracht.
Over de lotgevallen van de wapens en de
borden in de 19de eeuw is ons tot dus
verre niets bekend. Volgens mondelinge
overlevering zou J. Vriesendorp uit
Dordrecht, sinds 1910 eigenaar van slot
Moermond. de borden in het begin van
de 20ste eeuw gekocht hebben bij een
antiquair in zijn toenmalige woonplaats 3).
Tijdens het onderzoek bleek dat vier van
de vijf rouwborden niet bij de daarop
bevestigde wapens behoorden.Slechts
van één van de wapens was het bijbeho
rende rouwbord bewaard gebleven. Na
de restauratie van het slot in 1910/1911
hebben de wapens, samen met de kwar
tierwapens, opgehangen in slot
Moermond 4). Hoogstwaarschijnlijk heeft
Vriesendorp later vier rouwborden zonder
wapens angekocht om daarop de aanwe
zige wapens en kwartierwapentjes te
bevestigen. Dat deze vier rouwborden
aanvankelijk niet aanwezig waren bleek
uit de vondst van fraaie tekeningen in
kleur van de wapens en wapenschildjes
op slot Moermond uit 1908, vervaardigd
door de achitect Joh. Hoogenboom uit
Renesse5). Deze tekeningen werden der
halve gemaakt nog voor Vriesendorp
eigenaar werd. Uit deze tekeningen blijkt
dat er op dat moment 8 wapens en 41
wapenschildjes en slechts 1 groot rouw
bord aanwezig waren. Tijdens de tweede
wereldoorlog hebben de borden in de
paardenstal van het slot gelegen en na
de oorlog werden ze enige tijd opgesla
gen in een loods van het aannemersbe
drijf Bom. De kwartierwapens waren
geborgen in een brandkast op slot
Moermond. In 1977 werden de rouwbor
den en de wapens in bruikleen afgestaan
door de Stichting Moermond aan de
Hervormde gemeente te Renesse. De
wapens werden op de borden bevestigd
en de kwartierwapens los opgehangen
nadat een gedeelte opnieuw was geschil
derd. Tijdens ons onderzoek kwamen
onder meer nog een aantal versierings
stukken tevoorschijn.
Het is zeer spijtig dat vele kwartierwapen-
schildjes verloren zijn gegaan. Na 1908
zijn er nog twintig verdwenen.
