De restauratie van het
Kam en Van der Meulen orgel
in de Nieuwe Kerk te Zierikzee
15
RINUS VERHAGE
Op 21 januari 1992 ondertekende het
bestuur van de Stichting Oude Zeeuwse
Kerken het contract waarin opdracht
werd gegeven aan Verschueren
Orgelbouw Heythuizen B.V. om het orgel
van de Grote of Nieuwe Kerk te Zierikee
te restaureren. Deze opdracht zal, behou
dens onvoorziene omstandigheden, wor
den voltooid binnen 46 maanden na
ondertekening van het contract, dus voor
1 november 1995.
Momenteel wordt er volop gewerkt aan
de orgelkast. Bouwbedrijf Quant Zierikzee
B.V. hoopt dit in het oog springende kar
wei af te ronden voor het eind van dit
jaar. Recentelijk heeft de orgelbouwer de
frontpijpen van het orgel verwijderd om
beschadiging tijdens de schilderswerk
zaamheden te voorkomen. De grootste
pijpen zullen alvast gerestaureerd wor
den. Na afloop van de werkzaamheden
aan de kast worden de frontpijpen weer
teruggeplaatst, waarna een periode van
wachten begint. Ongeveer anderhalf jaar
later, dus medio 1994, wordt het binnen
werk van het orgel gedemonteerd en
begint de eigenlijke orgelrestauratie. Wat
gaat er dan gebeuren"? Zonder al te
gedetailleerd te zijn informeren wij u over
de belangrijkste zaken.
De klaviatuur
De toetsen worden opnieuw gericht want
een aantal zijn kromgetrokken en het
pedaalklavier wordt vervangen naar voor
beeld van andere Kam en Van der
Meulen orgels. Verder zullen naast her
stelling van de versiering in de hakstuk
ken ook enkele nieuwe registerknoppen
vervaardigd worden.
De mechanieken
Alle verbindingen tussen de toetsen en
de "houten bak" waarop de pijpen staan
worden grondig nagekeken, schoonge
maakt en weer soepel lopend gemaakt.
Het draadwerk wordt vernieuwd, omdat
als gevolg van metaalmoeheid behoorlijk
dikke metalen stiften spontaan kunnen
breken.
De windladen
Wij komen hier bij het hart van het orgel.
Het instrument telt zes grote "houten bak
ken." In deze laden wordt de lucht ver
deeld, zodanig dat alleen die pijpen tot
spreken komen waarvoor de speler de
toetsen indrukt en waarvan de registers
per pijpsoort open staan. U begrijpt dat
het van vitaal belang is dat hier geen lek
kages optreden doordat bijvoorbeeld de
belering slecht is of de ventielen niet
goed functioneren en de slepen niet
goed afdichten. Het restaureren van dit
onderdeel vraagt veel tijd en vakman
schap.
De windvoorziening
De hierboven genoemde windladen moe
ten gevoed worden met een stabiele
orgelwind. Hiertoe heeft het instrument
twee grote magazijnbalgen die de druk
Organist D. Visser, die grote verdiensten heeft gehad voor het behoud van het orgel 1981 (foto" J D. C Berrevoets.
coll. Streekarchivanaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. Zierikzee)
