17 Overzicht van 'net interieur van de Nieuwe Kerk te Middelburg vóór de restauratie. De preekstoel en het doophek, beide uit 1727, zijn van snijwerk voorzien. Rechts nog juist in beeld het orgel uit 1860, dat in de plaats kwam van het afgebroken instrument uit 1597 De foto is genomen vanaf het z.g. Brandbocht, dat zich boven de ingang van de Westgevel bevond. (RAZ, Zelandia illuslrata, verzameling prentbriefkaarten reproductie E.F.P.) fen de binnenzijde van het kerkgebouw de dagkanten der kozijnen en beschadig de muren moeten gepleisterd met gego ten kalk en gips. Voorts zullen er twee portalen van eikenhout komen in eenvou dige paneelverdeling (elk met dubbele deuren en 'zephirsluiting' 21Voor de beide toegangen zullen openingen in de muur gehakt worden en de bestaande bochten en banken vermaakt; de bescha digde houtwerken overgegrond en twee maal in de op te geven kleuren geverfd of geëikenhout Commentaar van Cuypers op de teke ning van Frederiks Nadat hij de ontwerptekening van Frede riks had ontvangen gaf Cuypers zijn com mentaar 22). Zijn kritiek blijkt o.m. uit een aantal vraagtekens, die hij bij de afbeel ding zette. Zo betwijfelde hij of de als top- versiering getekende pinakels als oor spronkelijk konden worden beschouwd. Hij wilde weten waarop die vormgeving gegrond was Volgens Frederiks waren de pinakels wel degelijk oorspronkelijk; hiervoor verwees hij naar de tekening van Tuyter Bovendien, zo stelde hij, zou een dergelijke gevelbeëindiging ook zijn voor gekomen op de voorgevel van het v.m. Ammonitiehuis in Middelburg, afgebeeld in de Kroniek van Smallegange. Waar schijnlijk bedoelde hij de gravure van 's Lands Giet-huys (de z.g. nieuwe refter), die wij in die Kroniek aantreffen op pagi na 429. In tegenstelling tot wat Tuyter tekende is de toppinakel hier niet over- hoeks. In elk geval wilde Cuypers nog een detailtekening van de topversiering zien voordat dit onderdeel zou worden uitgevoerd. Het eindresultaat was dat de gerestaureerde toppen geen hoge pina kels met een kruisbloem kregen - versie Frederiks - maar wel een beëindiging naar het model van Tuyter's tekening, d.w.z. zonder kruisbloem en ook lager van model Tegen de vervanging van de ronde ramen bovenin de gevel door kleine lang werpig vierkante stenen kozijnen en het voorzien van de grote vensters met mon- tans en traceerwerk had Cuypers geen bezwaar. Een ander onderdeel waar Cuy pers opmerkingen over maakte was het maaswerk in het 'couronnement', d.w.z. bovenin de grote vensters. Het bevatte te veel details en zou volgens hem beter voldoen indien het werd uitgevoerd naar een door hem verschafte schets. Wij zien op afbeeldingen van de fagade na de restauratie dat het maaswerk in de kop pen van de gotische vensters inderdaad een rustiger tracering heeft gekregen dan door Frederiks voorgesteld. De traptoren is opgemetseld tot 25 meter, d.w.z. hoger dan Frederiks' bedoeling was. Ook kwam er een toegang tot de traptoren aan de buitenzijde en niet van uit het kerkgebouw, zoals Frederiks tekende. 22) In de stukken wordt niet ingegaan op het hoe en waarom van deze kwestie Te oordelen naar de op het ontwerp aangebrachte vraagtekens moet de vorm van de steunberen ook een dis cussiepunt zijn geweest De contreforts zijn inderdaad anders van model dan op Frederiks' ontwerp: zij tonen de meeste overeenkomst met de schraagpijler tegen de Zuidgevel van het kerkgebouw, dus de steunbeer die na de verbreding van de Westgevel in 1571 tot stand kwam. Zij

Tijdschriftenbank Zeeland

Bulletin Stichting Oude Zeeuwse kerken | 1993 | | pagina 17