13
spronkelijk uit die tijd). Dan zal de vroege
re open boog aan die zijde weer openge
maakt zijn voor de ingang van dit kleine
kerkje.
Behalve het hulpdak uit 1595 is op een
zeker tijdstip nadien nog een nieuw hulp
dak in de toren gemaakt. Dit latere hulp
dak, dat in 1902 nog bestond, is op een
even onoordeelkundige wijze aange
bracht, namelijk met een zakgoot in het
midden, 9 m diep in de toren.'3
Uit de meergenoemde geschiedkundige
beschrijving van Sint Anna14 is bekend dat
de toren was gedekt niet met een spits
maar met een plat dak, omringd door een
stenen balustrade of sierlijk metselwerk,
gelijkende naar dat op de stadhuistoren
van Sluis. Er schijnen in de toren drie
klokken gehangen te hebben. Ook was er
een uurwerk in de toren. Bij de uitgave
van het boek in 1850 waren deze onder
delen blijkbaar niet meer aanwezig.
De toren omstreeks het jaar 1900
Zover bekend is in de negentiende eeuw
nog geen herstel ondernomen van de
zware middeleeuwse toren. Dit verandert
in de jaren rond 1900. Dan ontstaat er
belangstelling voor het gebouw. Het is de
tijd van aandacht in het hele land voor de
monumenten van geschiedenis en kunst.
Ook in Sint Anna ter Muiden in het verre
Zeeuws-Vlaanderen dringt de roep om
het behoud van waardevolle objecten
door. De toren die in zijn grootse aanleg
aantoont hoe beduidend hij geweest moet
zijn en hoe belangrijk de kerk waartoe hij
eens behoorde, vereist enige herstelling.
Ad Mulder rapporteerde: als men de toren
voor inwatering had willen behoeden dan
had men in 1595 het dak op, niet 14 m
diep in de toren moeten aanbrengen. Ter
hoogte van het tegenwoordige hulpdak is
een gedeelte zichtbaar van het ingestorte
gewelf. Het rustte op ribben en kraagste
nen. De verweerde steen dient door nieu
we soortgelijke te worden vervangen. Op
vele plaatsen moeten de voegen worden
uitgehakt en hersteld. Het bovengedeelte
van de toren dat door inwatering heeft
geleden, dient een vernieuwing te onder
gaan, terwijl de hulpkap voor een afdek
king op de toren moet plaatsmaken.
Het herstellen van de stenen treden in de
traptoren, het vernieuwen van het inge
storte gewelf en het herplaatsen van de
verdwenen vloeren is, hoe gewenst ook,
een luxe uitgave die alleen mag geschie
den indien over voldoende middelen kan
beschikt worden.
Een plan uit 1905
voor een plat dak c.a. op de toren
De vraag deed zich voor wie de eigenaar
was, bevoegd tot het indienen van een
aanvraag, met redenen omkleed. Er zul
len ook, uiteraard, financiële consequen
ties aan verbonden zijn. In de stukken
staat dat de toren behoort aan de Neder-
Doorsnede van zuid naar noord van de toren van Sint Anna ter Muiden in Het noordwestelijk aanzicht van de toren te Sint Anna ter Muiden. (Rijksdienst voor de Monumentenzorg
1902. Duidelijk zijn de kielgoot en het hulpdak te zien. (Rijksdienst voor te Zeist, foto Ad Mulder 1902)
de Monumentenzorg te Zeist)
