pE F1
F
A
20
DELEN VAN EEN BAK3TEEN
d-STggK«4* HALVE KOP
HELE STEEN HALVE STEEN
I KLEAOOC,
DeiEKLEZOO» KLISklLEZOOIB
ondergrond in de steen omhoog wordt
gezogen. Sinds het begin van deze eeuw,
toen cement als bindmiddel in zwang
kwam, wordt het metselwerk algemeen
uitgevoerd met een zgn. trasraam. Dat is
een strook waterdicht metselwerk van ca.
50 cm hoog, voor de helft onder en voor
de andere helft boven de aansluitende
grondslag. Door het toepassen van harde
kwaliteit baksteen (zgn. klinkers) en
cementmortel ontstaat een waterdichte
zone die het vocht belet omhoog te trek
ken. Ook voordat cement in zwang kwam
werd reeds vanaf de zestiende eeuw in
de duurdere bouw wel zo'n trasraam toe
gepast. Aan de mortel werd dan tras toe
gevoegd, fijngemalen tufsteen dat enigs
zins dezelfde eigenschappen als cement
bezit. Vandaar dat vandaag de dag in
bouwkringen nog steeds wordt gesproken
van trasraam.
Ook bij het metselen van kelders en
regenbakken, die uiteraard waterdicht
dienden te zijn, werd, voordat cement in
zwang kwam tras in de mortel verwerkt.
In plaats van een regenbak spreekt de
oudere Zeeuw dan ook nog wel eens van
een trasbak.
Om een aantrekkelijk effect aan metsel
werk te geven wordt het muurwerk
gevoegd. Hiertoe wordt de metselspecie
na het metselen van een bepaald muur
gedeelte ongeveer 1 cm diep wegge-
krabd. Als het metselwerk aan de gevel
gereed is, wordt dit eerst goed schoonge-
borsteld en daarna met een zgn. voeg-
mortel volgezet. Oorspronkelijk, tot in de
vroege gotiek, gebeurde dat niet. De
muren werden gemetseld en de overtolli
ge metselmortel werd weggestreken.
In de latere gotiek en daarna werd muur
werk gevoegd.
TEA5T?AAM
■TUN DE El NO
DOOCP^NOVEJT tsaspaam
7"
BUITEN BLAD
&POUW
BINNENBLAD
PLEISTERLAAG
•SPOUW ANKER
DOOJZSN, OVEE SPOUWMUUR:
Door de tijd heen werd voegwerk verschil
lend uitgevoerd. Uiteraard hoorde bij de
grove kloostermoppen minder fijn voeg
werk en werd zgn. platvol gevoegd. Plat-
vol voegen deed men ook nog tijdens de
renaissance.
Tijdens de barok en zeker in de achttien
de en negentiende eeuw wordt het met
selwerk veel verfijnder. De voegen tussen
de stenen werden flinterdun en om ze
nog verfijnder te doen lijken worden zgn.
gesneden of ook wel genoemd geknipte
voegen toegepast. Een prachtig voor
beeld van geknipt voegwerk is te zien aan
het Van de Perrehuis in Middelburg.
Metselwerk bestrijkt een belangrijk gebied
in de bouwkunde. Ik ben me er dan ook
van bewust op een aantal punten onvolle
dig te zijn geweest. Wellicht zal het
mogelijk zijn om in het vervolg onderde
len uit het metselvak gedetailleerder te
behandelen.
VELSCHILLENDE TYPEN VOEGWEKK
PLATVOL. GESHPDEN
OPGEKNIPT.
VEVDIETT,
DUDOKVOEG, PLATVOL-GE-
aOESTETLD
Tiiden) CEEUW) (FhELFT £oeseuv/) (NA i9a<5~I
