9
dak van de kerk een klein klokkentorentje
gebouwd. Hierin hangt nu de nieuwe klok
en is het uurwerk ondergebracht.21
Na het gereedkomen van de uitbreiding is
het orgel naar de nieuwe westwand ver
plaatst. Verder is een goed geproportio
neerd en gesitueerd liturgisch centrum
ontworpen en is de ruimte opnieuw inge
richt. Alles oogt keurig en goed onderhou
den, maar met de herbouw is de warme
uitstraling en de sfeer van het middel
eeuwse kerkgebouw jammer genoeg vol
ledig verloren gegaan. Wat er aan oude
elementen rest, zijn enkele voor het
merendeel gehavende grafstenen en een
bijzonder stenen doopvont, jaren geleden
opgevist op de plaats waar vroeger de
stad Reimerswaal heeft gelegen.22
Positief is het gebruik van de kerk: 's zon
dags nog altijd twee diensten van de her
vormde gemeente. En waar komt dat nog
voor, in andere dan confessionele en
bondsgemeenten?
Predikanten
Als in 1578 in een zevental dorpen op
Zuid-Beveland de eerste predikanten wor
den bevestigd en daarmede de Hervor
ming op het eiland officieel gestalte krijgt,
is Yerseke daar nog niet bij. Pas op 9
februari 1580 doet in de persoon van Jan
Ghijs de eerste predikant zijn intrede.
Zoals dat gedurende de roerige en moei
behoorde tot een Reimerswaalse familie.
Quirijn Vlasman werd in het ambt opge
volgd door zijn zoon Esdras Vlasman.
Deze diende de gemeente tot zijn overlij
den in 1655. Esdras Vlasman was in zijn
tijd een bekend predikant. In het artikel
'Monnik in opspraak' komt hij naar voren
als een fanatiek bestrijder van de 'papis
ten'. Hij was evenwel ook berucht vanwe
ge zijn bij tijd en wijle al te uitbundige
levenswandel.2,1
Een predikant uit de negentiende eeuw
die we onder de aandacht willen brengen,
is dominee H. Vermaas. Deze werd in
Yerseke bevestigd op 19 augustus 1877.
Begin 1881 vertrok hij naar Numansdorp.
Het feit dat kwade tongen beweerden dat
de echtgenote van ds. Vermaas schuldig
was aan diefstal van geld uit de kerk - na
de kerstfeestviering van de zondags
school op tweede kerstdag 1879 - schijnt
hierop van invloed geweest te zijn. De
gemeente van Yerseke raakte door het
vertrek van dominee Vermaas in de pro
blemen. Twaalf beroepen op andere pre
dikanten leverden evenzovele bedankjes
op.
Ten einde raad en op nadrukkelijk ver
zoek van een zeer groot deel van de ge
meente deed de kerkenraad - opnieuw -
een beroep op dominee Vermaas om
naar Yerseke te komen. Op zondag 8
april 1883 werd hij voor de tweede maal
lijke beginperiode vrijwel overal is, duurt
ook voor Jan Ghijs de ambtsperiode niet
lang: in 1581 vertrekt hij alweer.
Als de predikant onder wiens leiding de
hervormde gemeente van Yerseke defini
tief gestalte heeft gekregen, moeten wij
Quirijn Vlasman beschouwen. Deze is in
1568 in het dan al in verval zijnde Rei
merswaal geboren. Na als rondreizend
predikant gewerkt te hebben, wordt hij in
september 1597 in Yerseke bevestigd.
Daarvoor is de gemeente vier jaar vacant
geweest. Behalve als leidsman in geeste
lijk opzicht, had dominee Vlasman waar
schijnlijk ook een belangrijke inbreng in
De gedenksteen boven de in de koorsluiting aange
brachte ingang.
de inspanningen van de kerkmeesters om
het oude middeleeuwse kerkgebouw in
een bruikbare staat te brengen. De
gedenksteen die boven de in de koorslui
ting aangebrachte ingang is ingemetseld
en die zijn naam levend houdt, wijst in
deze richting. De volgende tekst is hierop
aangebracht:
'Als Quirijn Vlasman alhier Gods woort leerde,
werd ick begonnen, doch swaerlijck volent-
De Kerckmeesters die met hem mijnen val keerden
waren Ingel Gouput, Adolph van Oostee, bekent.
1603.'2n
Quirijn Vlasman bleef predikant te Yerse
ke tot zijn overlijden op 8 februari 1625.
Na de verwoesting van de kerk in 1940
kwam bij opruimingswerkzaamheden de
grafsteen waaronder dominee Vlasman
(en ook zijn echtgenote en twee dochters)
werd begraven, tevoorschijn. De volgen
de opschriften waren op deze steen te
lezen:
"Anno 1547. Dye goede Cornell Bartels overteet
Den 8 augusti, wert hier begraven, eerste vrouw,
als elck wel weet van Willem Oliphant, duer Gods
gaven. Dye Heere wil haer siele laven.
Hier binnen in dit graf, o vrienden, leyt besloten
Quyryn Vlasman, bekent, van Rommerswale
gesproten En Grytken Jans de Haen, syn huys-
vrouw leyt hier mede. Anna en Ester, oock syn
dochters op dees stede. Anno 1633.'
Overigens was deze zerk reeds vroeger
gebruikt. Het was oorspronkelijk de graf
steen van Costin Godevaertssone van
Bosvliet, die in 1495 stierf. Ook deze
