9
interpreteren als een afbeelding van de
Heilige Drievuldigheid.
Anderzijds zou de figuur rechts Maria
kunnen zijn en de afbeelding kunnen wor
den geïnterpreteerd als een kroning van
Maria. Gezien het feit dat de kerk aan
Maria is gewijd en de uitbeelding van de
rechterfiguur toch meer op Maria dan op
God de Vader wijst, lijkt de tweede inter
pretatie vooralsnog de voorkeur te heb
ben. Zij het dan met een kleine nuance.
Niet de handeling van de kroning is op de
triomfboog afgebeeld maar het moment
daarna.'9
De centrale voorstelling wordt aan de
onderzijde geflankeerd door voorstellin
gen van de Annunciatie (links) en de
Boom van Jesse (rechts). De Annunciatie,
de aankondiging van de geboorte van
Christus aan Maria door de aartsengel
Gabriël, is een van de meest afgebeelde
thema's in de middeleeuws kunst. De
voorstelling meet ongeveer 2 bij 1,5
meter en is gesitueerd in een interieur,
met linksboven een klein raampje met
glas-in-loodvenster en beneden een
tegelvloer. Het gesloten raam staat in de
middeleeuwse symboliek voor de Onbe
vlekte Ontvangenis. Zoals het glas onbe
schadigd blijft terwijl het licht er doorheen
schijnt, zo blijft Maria ongerept bij het ont
vangen van de Heilige Geest.
15. Muurschildering op de triomfboog van de N.H. kerk in Nisse. Van links naar rechts een afbeelding van de Annuncia
tie, de kroning van Maria en de Boom van Jesse. (Tweede helft 15de eeuw).
16. Muurschildering op de triomfboog van de N.H. kerk
in Nisse. De Annunciatie.
17. Muurschildering op de triomfboog van de N.H. kerk
in Nisse. De Boom van Jesse.
Maria is gezeten in een vrome houding,
de handen kruiselings op haar schoot.
De engel links, Gabriël, is geknield en
houdt een staf met spreukband in de
hand. De tekst is niet meer leesbaar,
maar zal ongetwijfeld met het gebruike
lijke 'Ave Maria gratia plena...' hebben
aangevangen. Een duif, zinnebeeld van
de Heilige Geest en vast onderdeel van
Annunciatie-voorstellingen, is op de
muurschildering niet (meer) te zien.
Rechts van de centrale voorstelling
bevindt zich de afbeelding van de Boom
van Jesse. Te zien is een stelsel van
groene ranken en rode bloemknoppen, in
totaal circa 5 meter hoog, waarin mannen
ten halve lijve zijn afgebeeld.
Centraal bovenin, in een mandorla-achti-
ge omkransing, is Maria met het Christus
kind afgebeeld. Maria draagt een rode
mantel. De voorstelling is gebaseerd op
de profetie van Jesaja: "En er zal een
rijsje voorkomen uit de tronk van Jesse
en een scheut uit zijn wortel zal vrucht
dragen." De middeleeuwse interpretatie
was dat de scheut Maria was en de
vrucht Christus. In feite werd met de
Boom van Jesse dus de stamboom van
Christus aangeduid. Jesse zelf is geheel
onderaan afgebeeld, zittend op een stoel.
Daarboven zijn enkele profeten en konin
gen weergegeven, met hun namen in de
spreukbanden. Rechtsonder, herkenbaar
aan zijn harp, is David afgebeeld.
De drie voorstellingen op de triomfboog
zijn evenzovele toespelingen op de bij
zondere positie die Maria in het rooms-
katholieke geloof inneemt. De Boom van
Jesse verwijst naar Maria als vervulster
van een oudtestamentische profetie, de
Annunciatie verwijst naar Maria als moe
der van God. De kroning ten slotte ver
wijst naar Maria als belangrijkste bemid
delaar tussen de mens op aarde en God
in de hemel.
De muurschildering met Christophorus op
de noordwand van het schip meet 7 bij 4
meter en is alleen al daarom monumen
taal te noemen. De heilige behoorde in de
Middeleeuwen tot de populairste en meest
afgebeelde heiligen. Het zien van zijn
beeltenis voorkwam die dag een onver
wachte dood. Te sterven zonder daarvoor
de nodige sacramenten te hebben ont
vangen, was het schrikbeeld van iedere
middeleeuwer. Vandaar dat Christopho
rus' beeltenis was te vinden bij in- en uit
gangen van gebouwen, zoals in de kerk
van Nisse.
Christophorus is onder andere de
beschermheilige van reizigers. De muur
schildering laat de heilige zien, staande in
een rivier. Hij draagt een rode mantel. In
zijn hand heeft hij een okerkleurige, ruwe
