natuurlijk wereldberoemd om hun schil
ders en deze mensen waren altijd aan het
zoeken naar mooiere verven. Ze wreven
van alles door elkaar en de kennis was
enorm. Nu hebben wij onze tubecultuur.
We hebben van alles maar we weten niet
hoe het gemaakt wordt en de verven van
Biervliet, die wij nodig hadden, bestaan
niet meer. En alle recepturen die wij gele
zen hebben, kloppen niet.
Deskundigen van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg kijken verschrikt op. De
benaming van deze glasverf, Jean Cousin
en Rouge Regal, behoort ook tot het ver
leden. Maar onze oosterburen, de Duit
sers, geven niet zo gauw op. Men heeft er
miljoenen voor over; dertig jaar heeft men
gezocht. Helaas, het Corpus Vitreanum,
de overkoepelende glazeniersvereniging,
een internationale club met veel profes
soren en wetenschappers, biedt geen
hulp op dit punt. De Academie van Ant
werpen, die de opleiding verzorgt voor
restauratoren in glas, evenmin.
Maar wij zagen de bui wel hangen, wij
moesten die verf hebben. Ik plaatste in de
NRC van 19 maart een advertentie waar
in we de hulp inriepen van gepensioneer
de chemici. Zeer grote deskundigheid,
maar toch, helaas. Honderden proeven,
alles hebben we uitgeprobeerd, elke keer
vreugde en teleurstelling, een strijd op
leven en kleur. Koppig en standvastig,
maar we vonden het! En het was gemak
kelijker dan iedereen dacht. Het geeft iets
weer over deze tijd. Alles is zo complex
geworden dat we struikelen over het voor
de hand liggende.
De kleur was één, maar een andere kleur,
die van het geel, was twee. Ook dat was
Glasschilder Mario Vermazeren.
een crime. Pareltjes zweet, een sfeer die
om te snijden was. Kunt u zich dit voor
stellen? Elk stukje glas wordt laagje voor
laagje geschilderd en steeds kan het fout
gaan. Onherroepelijk en definitief.
En zo is het raam tot stand gekomen.
Er was geen relatie meer tussen geld en
tijd. Het is ook fantastisch dat in een tijd
waarin alles sneller gaat en we onszelf al
vijf keer gepasseerd zijn voordat we bij de
deur zijn. Iets wordt gemaakt dat zo stil
en gedetailleerd is, dat je alleen kunt
maken als je contact hebt met die tijd. Het
laat ook zien de waarde van onze cultuur;
in het verleden maar ook nu. Wij als
ambachtslieden weten dat alles wat nu zo
snel wordt gebouwd langs de snelwegen,
straks weer weg is als dit raam nog staat
te glimmen.
We zullen beginnen om het doek te laten
zakken. Als u naar de foto kijkt, dan ziet u
in de kop van het raam in de vliegertjes
drie puntjes links, drie puntjes rechts; wat
is dat? Eerst dachten we aan vliegen-
poep, maar het konden ook verweringen
in de foto zijn. Biervliet bracht uitkomst.
Vervolgens treffen we op de lijn in de
geboorte van de boog links en rechts
twee mannetjes aan maar het is wonder
lijk, ze hadden vleugels en palmtakken
van Hosanna als een soort engelen. Ze
hebben rode banden vast, die leiden naar
de kroon in het midden. In het paneel
boven het wapen van de Eerste Edele
vonden we een vlekje. De zwarte puntjes
waren de appeltjes van oranje, die uit de
hemel neerdalen. Bovenop de kroon zit
een kleine duif. In vergelijkbare ramen in
Amsterdam van de gebroeders Crabeth
treffen we dit vogeltje ook aan.
De vier volgende panelen en het midden
stuk waren voor ons gecompliceerd. Wij
konden de tekst, 'Eerste Edele', lezen,
maar wat erboven precies was geschil
derd, bleef onduidelijk.
De wapens van Middelburg en Zierikzee
zijn gekozen, niet zozeer wat men nu
ervan gemaakt heeft maar wat toen gang
baar was. Middelburg is de middelste
burcht en Zierikzee wordt geflankeerd
door twee letters z.
Uit de reconstructie bleek dat boven de
Eerste Edele een hellebaard met veren te
zien is. De volgende vier panelen geven
weer links het wapen van Goes, dan een