7
gen hier gekomen en door bekwame han
den gemaakt, maakt dit bedehuis tot een
bijzondere plaats van samenkomst.
Graag herhaal ik de woorden van onze
commissaris: Moge deze kerk en dit raam
tot in lengte van jaren een sieraad voor
Burgh zijn."
Toespraak door Stef Hagemeier,
glazenier
"Het gebeurt niet zo vaak dat de Commis
saris van de Koningin samen met een
glazenier aan de vooravond van de over
gang naar de 21e eeuw op een regen
achtige zaterdagmorgen een raam gaat
onthullen dat verloren was.
In alle boekjes die we hebben kunnen
naslaan stond hetzelfde: verloren geraakt
glasraam, geschilderd door Cornelis van
Barlaer. leder van u weet dat het raam
verwoest is door brand maar in deze
landstreek, omhuld door water, heeft de
spreuk luctor et emergo er zeker stijfkop
pige mensen gevormd, althans binnen het
kerkbestuur. Een bevriende pastoor zei:
'Ze bedoelen niet luctor et emergo, maar
uror et resurgo, vertaald: ik verbrand en
herrijs.' Dit had men voor ogen en de
reden waarom ze een beeld hadden was
een fotootje van het interieur van deze
kerk. gemaakt op het einde van de vorige
eeuw, tamelijk kort na de ontdekking van
de fotografie.
Het is deze toevalligheid, die gemaakt
heeft dat wij, medewerkers van mijn ate
lier, vagelijk wisten wat men bedoelde.
Voor ons begon een avontuur in het verle
den door een telefoontje van de heer
Geluk, die vertelde dat men op het idee
was gekomen om een raam te laten
maken vanuit dit kleine fotootje en de
vraag stelde of dit mogelijk was. Wij zijn
jong en onbezonnen en we zeggen overal
ja tegen wat leuk lijkt. En op dat moment
waren we even ver als u nu. Voor u heeft
u het fotootje en aan de muur een grote
lap zwarte stof. Het wordt gefaseerd ont
huld door telkens het doek voor het raam
iets te laten zakken. Op die manier willen
we u het plezier van deze zaterdagoch
tendontdekkingsreis niet onthouden. Deze
ontdekkingstocht heeft diverse raakvlak
ken; de historische context, het materiaal
gebruik, hoe we er toe zijn gekomen, wat
voor proces we zelf hebben ondergaan,
et cetera.
Maar we beginnen eerst bij het fotootje.
De foto is ooit gemaakt op een glasplaat.
Hierdoor is het beeld niet korrelig maar
gestoken scherp. We vroegen het te leen
en thuis hebben we het ingescand en via
verschillende computerprogramma's
bewerkt. Elk paneel - een paneel is een
onderdeel van een raam - werd op de
S. Hagemeier.
printer uitgedraaid. Langzaam aan doem
de voor ons het beeld op dat er ooit
geweest was. Niet alles was duidelijk
want een zwart-witfoto laat geen kleur
zien en er zaten veel zwarte gaten in het
blanke glas. zowel letterlijk als figuurlijk.
Ook troffen we inreparaties aan uit de
Het 'fotootje' op basis waarvan het raam werd gere
construeerd.
vorige eeuw of misschien de eeuw daar
voor; er waren teksten weg maar toch,
dat fotootje was fantastisch.
Het traject voorafgaand aan de definitieve
realisatie hebben we gebruikt om binnen
Zeeland te verkennen wie wat wist over
deze Cornelis van Barlaer en waar hij ooit
gewerkt had. Elke stad werd aangeschre
ven, alsook musea. Helaas had de tijd
grondig zijn werk gedaan en er was bijna
niets over. Alleen in Biervliet was nog wat.
Het historisch onderzoek werd verricht
door Hannie van Ginneken en onze glas
schilder Mario Vermazeren ging met onze
tekenaar Anton Verhoeven naar Biervliet.
Daar troffen ze in bijzonder slechte staat
juweeltjes van Nederlandse glasschilder
kunst aan. Een beetje primitief met veel
slechte inreparaties maar ongelooflijk
charmant en met een kleurrijkheid die we
niet zo vinden thuishoren bij de hervorm
den. 'Bijna katholiek', werd er geroepen,
bloeddorstig, geen softies en dat was ook
allemaal waar.
U moet terug naar de tijd direct na de
Reformatie. Katholieken kozen voor het
protestantisme, maar men bleef toch inte
resse houden voor zintuiglijke en visuele
genotsplaatjes. Het leuke is dat de
afstand in tijd voor beeldende kunste
naars niet bestaat. Daarmee bedoel ik dat
we begrepen wat hij bedoelde in zijn
gevoelsmatigheid van kleurkeuze en com
positie. En omdat de ingrediënten zo dui
delijk waren vanuit dat fotootje en het
werken in Biervliet, geholpen met de
computer, kregen we greep op wat het
ooit was. De zwarte vlekken op de foto
waren rood en geel. We zagen welke
kleuren hij gebruikt had. Maar dat bete
kende niet dat wij die kleuren hebben,
want wat is het geval? In de rooms-katho-
lieke kerken worden glasramen gemaakt
uit gekleurd glas. Deze worden beschil
derd met glasverf, meestal zwart of don
kerbruin, en ingebrand. Het binnentre
dend licht heeft een effect op de psyche
van de mens. Het licht is driedimensio
naal. Maar gekleurd glas wordt gemaakt
in de buurt van mijnen, bijvoorbeeld bij
het financiële centrum van Europa, Frank
furt. De grondslag zijn de metaalmijnen
waaruit goud en zilver werd gedolven. Van
daaruit heeft zich ontwikkeld het geldver
keer, maar ook de glas- en keramische
industrie met grote namen als Degussa,
Herasus, Schott. Omdat de fascinatie voor
het vinden van goud groot was, was de
alchemie ook sterk vertegenwoordigd.
Men vond van alles uit. van allerlei kleu
ren in glas, helaas nooit goud. Hier in de
lage landen hadden we wel zand maar
geen oxides, met als gevolg dat wij onze
ramen niet kleurden. De Nederlanden zijn
