12
predikant van achter in te laten komen'
(artikel 16 van het bestek). Deze toe
gang had een nog iets kleinere afmeting
dan de deur van de consistoriekamer en
kreeg dezelfde uitvoering als de portaal
deuren.
waren de lange oost- en westmuren de
zijmuren. De muren waren gepleisterd
en gewit. Op de muren rustte een ziende
bekapping.
Aan beide zijden van de kerk waren er
bochten en voorts rondom banken. Mui-
Volgens Van der Aa vond men op het
kerkhof en in de kerk grafzerken met de
jaartallen 1595, 1630, 1632 en 1634. In
1966 vond men bij verbouwingswerk
zaamheden aan de vloer een tweetal
zerken met slijtageverschijnselen: een
Bij reparatiewerkzaamheden in 1966 aan de huidige N.H. kerk ontdekte de aannemer de grafzerken van 'onze' kerk, die ruim een halve meter onder de vloer lagen. Bij een
verder onderzoek kwam een gedeelte van de fundamenten van de oude kerk tevens te voorschijn; zij zijn gearceerd aangegeven. Langs deze weg krijgen wij ook een indruk
van het oude ingangsportaal met een deel van de voorgevel en de regenbak onder de consistoriekamer. (Rijksdienst voor Monumentenzorg te Zeist, Tekeningenarchief)
Ten aanzien van de luidklok had domi
nee Wasier ook een wens: de klok dien
de minstens 400 pond zwaar te zijn en
van goed allooi. De Staten van Zeeland
willigden deze wens in. Voor het vergro
ten van de bestaande klok mocht een
klein kanon, staande op de wal van Ter-
neuzen, worden gebruikt.14
Tot zover de belangrijkste gegevens uit
het bestek.
Beschrijving van het inwendige
in 1659, voor zover bekend
De preekstoel annex tuin en doopbordes
bevond zich aan de korte noordzijde,
dus in de buurt van de consistorie
kamer.15 Vanuit het gebruik geredeneerd
der heeft een tekening van een paneel
van deze bankbetimmering gemaakt.
Aan weerszijde van de deur bevond zich
een bocht voor de diakenen. Ook waren
er gestoelten voor de ambtsdragers, de
overheid en de garnizoensofficieren en
hun dames. De bocht voor de ambtsdra
gers kan zich hebben bevonden rechts
naast de preekstoel, de eerste bocht als
je uit de consistorie kwam. Die voor de
officieren van het garnizoen en hun
dames aan de andere zijde, terwijl die
van het burgerlijk gezag ertegenover
stond. De banken die rondom stonden,
waren voor de mannen bestemd, terwijl
de vrouwen op stoelen in de midden
ruimte zaten.
grafsteen met een kunstzinnig uitgebei
teld familiewapen en één met een graf
schrift: "Joos Laureys de Lantsheere,
baljuw van Axel, Neusen en Biervliet",
overleden op 3 november 1630.
De consistorie
De consistorie had een 'schouwfriese'
met twee houten schenkels, een kast,
een tafel lang 10 voeten met twee ban
ken. De vloer bestond uit plavuizen. De
oude verbinding vanuit de kerk met deze
vergaderplaats bleef eeuwenlang ge
handhaafd, tot aan de afbraak in 1885.
Dit deel van de kerk is buiten alle herstel
gebleven, een restant uit de tijd van
twee-en-een-kwart eeuw tevoren. Der-
