5
De parochie van Sint Petrus Apostel
kwam toen terecht in een schuurkerk
behorende aan de abdij van Sint Geer-
truij.
Bij Koninklijk Besluit van 4 mei 1809,
kregen de katholieken eindelijk hun kerk
terug: "Te Oisterwijk zal voor de Her
vormden aldaar, eene kerk worden
gebouwd, waarvoor wordt toegelegd
eene som van Zeven Duizend guldens."
Hierover verderop meer.
Al jaren hadden de hervormden vergeefs
naar middelen gezocht voor grondig her
stel van de oude Sint Petruskerk. Hün
problemen waren nu in één klap opge
lost, maar de katholieken kregen de
beschikking over een vervallen kerkge
bouw, dat bovendien ook nog een
"katholieke optimmering" nodig had. En
zoals altijd rees ook hier de vraag: "Wie
zal dat betalen?"
Pas in november 1821 kwam de weg vrij
voor verbouwing en inrichting van de
oude parochiekerk en kon de schuurkerk
worden verlaten. Het plan om weer een
toren bij het kerkrestant te bouwen bleef
echter onuitgevoerd.
Een nieuwe Sint Petruskerk
In het Oisterwijkse parochiële aanteke
ningenboek van heugelijke zaken, het
registrum memorialestaat te lezen dat
op 7 januari 1894 met algemene stem
men werd besloten tot het bouwen van
een nieuwe kerk en het maken van het
bestek op te dragen aan "Dr. P.J.H. Cuy-
pers sen. te Amsterdam". Later werd het
"Architect Cuypers sen. en jun.". De
reputatie van Cuypers jr., de schepper
van het Rijksmuseum in Amsterdam en
vele neogotische kerken, mag bij de
lezers van dit blad als bekend worden
verondersteld. Daarom zullen we over
hem niet verder uitweiden. Met de keuze
van deze architect werd ook de eerdere
keuze voor de neogotische bouwstijl
bekrachtigd. Voordat er een definitieve
keuze gemaakt werd over het ontwerp,
stuurde Cuypers pastoor Heesbeen met
twee collega-priesters op reis om drie
voorbeelden van gotische kerken te
gaan bekijken: de Martinuskerk in Keu
len, de Sint Jacobskerk in Aken, en de
Lieve-Vrouwekerk in Trier. De laatste viel
het meest in de smaak en die diende
dus als model voor de nieuwe Sint
Petrus'-Bandenkerk.
Het was niet een gebruikelijke kruiskerk
met een langgerekt schip, maar een
gelijkarmige kruisbasiliek met opgevulde
hoeken, met op de viering een groots
uitgewerkte toren, hetgeen aan de bin
nenkant de ruimtewerking geweldig ver
groot. De kerk is als het ware de onder
toren met daarop de 67,5 meter hoge
toren met een carillon met 42 klokken.
Het eeuwenlange gemis van een toren
werd hiermee eindelijk gecompenseerd.
En hoe!
Eerst werd een houten hulpkerk ge
bouwd. Toen kon met de sloop van de
oude kerk worden begonnen. Met de
stenen van de oude kerk werd de gehele
fundering gelegd. Men bouwde dus
letterlijk op het verleden.
Ook het interieur van de kerk werd voor
een groot deel ontworpen door Pierre
Cuypers: van de orgelkas die een histo
risch orgel herbergt (dat we helaas niet
te horen kregen bij ons bezoek), tot het
prachtige hoogaltaar uit 1896.
Sint Petrus'-Banden
Sint Petrus'-Bandenkerk is dus de offi
ciële naam van de huidige neogotische
kruisbasiliek. Deze naam zal misschien
in protestante oren wat raadselachtig
overkomen. Hoewel... De geschiedenis
van Petrus' gevangenneming uit Hande
lingen 12 vers 6-17 is ook hen bekend.
Vastgeketend aan twee soldaten sliep
Petrus toen de engel hem aanstootte.
"En de ketenen vielen van zijn handen",
lezen we. Dat is de eerste betekenis van
Sint Petrus'-Banden. Maar verder is er
ook de legende van Petrus die aan de
vervolgingen in Rome ontsnapte en op
zijn vlucht Jezus tegenkwam. Petrus
vroeg Hem: "Quo Vadis?" (Waarheen
gaat gij Heer?) Jezus antwoordde: "Naar
Rome om opnieuw gekruisigd te wor
den." Ook Petrus keerde op zijn schre
den terug en werd gevangen gezet. Met
het water van de bron die hij in zijn cel
liet ontspringen doopte hij zijn bewakers.
Opnieuw kwam er een engel die zijn
ketenen losmaakte en hem hielp ont
snappen.
Christof van Buijtenen schreef ter gele
genheid van het honderdjarig bestaan
van het huidige kerkgebouw, op 24 mei
1997, een boek over de geschiedenis
van dit kerkgebouw, getiteld Een kerk
met een hart. Daarin trekt hij een verge
lijking tussen de banden van de apostel
Petrus en de verdrukking en onvrijheid
die de katholieke gemeenschap van
Oisterwijk na de Reformatie vele jaren
trof. Pastoor Van Buijtenen vertelde ons
die morgen dat veel kerken in die omge
ving de naam Sint Petrus'-Banden dra
gen, simpelweg omdat zij dezelfde stich
ter hebben.
Hoe het ook zij, wanneer men in de
prachtige kerk van Oisterwijk voor het
altaar staat, ziet men aan de rechter-
pilaar het beeld van de apostel Petrus,
niet met de sleutels van het Koninkrijk in
de rechter- en het Evangelieboek in de
linkerhand, zoals hij meestal wordt afge
beeld. En ook niet als een geketende,
maar "met de boeien los in zijn hand als
een teken ter ere van God die hem heeft
bevrijd."
