7
Pierre Cuypers, en een tweede bezoek
meer dan waard.
De nieuwe liturgie
In 1970 is ook de kerk van Oisterwijk
aangepast aan liturgische hervormingen
van het tweede Vaticaans Concilie, en
kwam de priester achter een nieuwe
altaartafel met het gezicht naar het volk
te staan. Het Cuypers-altaar werd toen
'rustaltaar'. Altaartafel en lezenaar hoor
den voortaan dicht bij elkaar te staan. De
prachtige preekstoel, in 1850 in Antwer
pen gemaakt, kwam daardoor ook buiten
gebruik. Deze kansel gemaakt voor de
"katholieke optimmering" van de oude
Sint Petruskerk, is meeverhuisd naar de
nieuwe Sint Petrus'-Banden. Helaas is
het gebeeldhouwde klankbord op enig
moment verloren gegaan.
Het voert te ver om in het kader van dit
verslag ook het rijke beeldhouwwerk van
de nog bestaande preekstoelkuip en
-trap te bespreken, want ook dat is een
verhaal op zich. Zoals overigens veel
interieuronderdelen onbesproken moe
ten blijven in dit verslag.
Mariakapel
Vóór de Reformatie kende Oisterwijk
twee heiligdommen, de kerk van Sint
Petrus-Apostel, en de kapel van Onze
Lieve Vrouw op het Lind. In deze kapel
stond een notenhouten beeld van Maria
met kind, toegeschreven aan het atelier
van de Meester van Koudewater bij Den
Bosch, gemaakt tussen 1470 en 1480.
Dit beeld was met de Vrede van Munster
zoekgeraakt maar in 1908 'wedergevon-
den'. Het werd toen in het atelier van Dr.
Cuypers in Roermond grondig gerestau
reerd - té grondig volgens hedendaagse
restauratiedeskundigen - en in de huidi
ge kerk geplaatst. Kunstkenners dateren
het middeleeuwse beeld wel ergens tus
sen 1470 en1480, maar toch wordt
betwijfeld of dit het beeld is dat oor
spronkelijk in de kapel op het Lind-eind
stond.
Sinds 1992 is deze kapel van Maria
Vreugderijke door een hekwerk van de
rest van de kerk afgescheiden en doet
nu dienst als drukbezochte dagkapel.
Brand
Eén ding is op die oktoberdag vrijwel
onbesproken gebleven: de grote brand
die op 27 mei 1998 de Sint Petrus'-Ban-
denkerk teisterde. Met een klassieke oor
zaak: loodgieterswerkzaamheden in de
toren. De schade en de ravage waren
enorm en het kostte twee jaar om alles
te herstellen, maar nu staat de kerk er
weer schitterend bij en in een optimale
staat van onderhoud. En dat kan niet
altijd gezegd worden van een kerkge
bouw.
Samenvattend kunnen we concluderen
dat een wat jonger monumentaal kerkge
bouw toch ook de geschiedenis van een
dorpsgemeenschap kan weerspiegelen.
Terwijl het ook nog een prachtig kunst
werk is.
De Napoleonskerk
Nadat Christof van Buijtenen door de
reisleiding was bedankt voor de boeien
de en enthousiaste presentatie van 'zijn'
kerkgebouw, wandelden we naar de
Napoleonskerk.
In het eenvoudige maar smaakvolle,
neoclassicistische kerkje van de protes
tante streekgemeente, kwamen we weer
een beetje in balans na de overweldi
gende 'beeldenstorm' van de neogotiek.
Reeds eerder noemden we het Koninklijk
Besluit, waarbij de katholieken hun kerk
terugkregen, en artikel 2 daarvan: "Te
Oisterwijk zal voor de Hervormden
aldaar, eene kerk worden gebouwd,
waarvoor wordt toegelegd eene som van
Zeven Duizend guldens." Dit besluit werd
op 4 mei 1809 te Bergen op Zoom gete
kend door de broer van Napoleon, Lode-
wijk Napoleon Bonaparte (1778-1846),
koning van Holland van 1806 tot 1810.
Daar komt dus waarschijnlijk de naam
Napoleonskerk vandaan.
Bij hun vertrek uit de oude Sint Petrus-
kerk namen de protestanten de eiken
houten kansel, gemaakt in 1778, en de
geelkoperen lezenaar uit 1770 mee naar
hun nieuwe kerkgebouw. Ook bevindt
zich in deze kerk een historisch orgeltje
gebouwd rond 1750 waarvan de her
komst mij (nog) niet duidelijk is gewor
den. Dit orgel kregen wij wél te horen,
we mochten er zelfs bij zingen!
Ook hier dus onderdelen van het interi
eur die ouder zijn dan het kerkgebouw
zelf. Het meest bijzondere van deze kerk
is de aanwezigheid van de begraafplaats
die nog steeds wordt gebruikt. Deze
kwam dus tot stand juist in de periode
dat Napoleon het begraven rond de ker
ken verbood met zijn Code Civil. Op
deze kleine intieme begraafplaats vindt
men veelal de namen van 'allochtone'
Oisterwijkers op de grafstenen terug,
politie- en douanepersoneel en derge
lijke.
In 1973/'74 is het kerkgebouw gerestau
reerd en werden bijgebouwen aange
bouwd. Het geheel is een prachtige
accommodatie geworden waarop veel
gemeenten jaloers kunnen zijn.
Hoewel nog lang niet iedereen uitgeke
ken was in Oisterwijk, maanden de klok
en de reisleiding ons tot vertrek naar de
lunchafspraak in Haaren. Wij hopen privé
nog wel eens terug te gaan naar Oister
wijk, om datgene te bekijken waar we
niet aan toe zijn gekomen.
Vaartocht op de Binnen-Dieze
Na een heerlijke en keurig verzorgde
lunch in De Herberg van Boxtel bracht
de bus ons naar Den Bosch waar we
geen kerkgebouwen bezichtigden maar
kennismaakten met een groot en
gedurfd restauratieproject, dat de oudste
delen van de stad zichtbaar en bereik
baar heeft gemaakt.
Dank zij de uitleg van de schippers/gid
sen kwamen we ook veel aan de weet
over de historie van de stad. En hoewel
we in Den Bosch niet in, op of voor een
kerkgebouw hebben gestaan, zijn we er
wel onderdoor gevaren! Zeker geen alle
daagse vorm van kerkbezoek!
De bus bracht daarna, keurig op tijd,
ieder weer op het startpunt terug.
Ook op deze plaats willen wij, namens
de deelnemers, Lammert en Betty Blik-
man en Marleen Ton hartelijk danken
voor de zeer gevarieerde en leerzame
tocht die zij ons boden. Dat er nog vele
mogen volgen!
Voor het samenstellen van dit verslag
heb ik, behalve van mijn geheugen,
dankbaar gebruik gemaakt van de infor
matie die ons in de bus werd aangebo
den. Maar ook heb ik geput uit het
prachtige boek Een kerk met een hart,
geschreven door een van onze gasthe
ren die dag, Christof van Buijtenen.
