Zorgen om de hervormde kerk
van Hoofdplaat
3
J.P. VAN DEN AMEELE
Bij zowel het bestuur van de Stichting
Oude Zeeuwse Kerken als de plaatse
lijke commissie te Hoofdplaat bestaan er
grote zorgen rondom de hervormde kerk.
Het kerkgebouw is hoognodig aan een
grondige restauratie toe, waarvoor thans
de noodzakelijke financiën nog niet voor
handen zijn. Ook al is er enig optimisme,
ervan uitgaand dat de benodigde finan
ciën gevonden zullen kunnen worden
binnen enkele jaren zodat de restauratie
uitgevoerd kan worden, dan nog blijft er
zorg voor de toekomstige bestemming
en het gebruik van het monumentale
kerkgebouw.
Al vrij snel na het ontstaan van de toen
malige gemeente Hoofdplaat in 1778
bestonden er plannen voor de bouw van
onder andere de hervormde kerk. De
heren mr. Willem Schorer, lid van de
Gecommitteerde Raden en hoofdinge
land van de Hoofdplaatpolder, en mr. L.R
van de Spiegel, secretaris van de Staten
van Zeeland, werden in 1780 belast met
de voorbereidingen van de bouw. Op 29
mei 1783 werd de eerste steen voor de
nieuw te bouwen kerk gelegd door Maria
Petronella Schorer, een dochter van mr.
Willem Schorer. Het ontwerp van de kerk
is van Coenraad Kaijser. De kerk werd in
gebruik genomen op 29 mei 1785 met
een tekst uit 2 Kronieken 7:12-16. (Zie
I.H. Vogel-Wessels Boer, 'Een schepping
van Coenraad Kaijser: de hervormde
kerk te Hoofdplaat', in dit Bulletin nr. 36,
april 1996.)
Tegenwoordig wordt er nog slechts vier
keer per jaar een eredienst in de kerk
gehouden en mede gezien de toestand
van het gebouw is de continuïteit van de
diensten zeer onzeker.
In de zomer van 1995 is de akte gepas
seerd waarmee het gebouw van de her
vormde gemeente in eigendom overging
naar de Stichting Oude Zeeuwse Ker
ken. De besprekingen hierover waren al
in november 1991 gestart. (Zie ook dit
Bulletin nr. 35 van september 1995.)
Het interieur van de hervormde kerk te Hoofdplaat.
De zorgen om het kerkgebouw
Sedert 220 jaar worden er erediensten in
de kerk gehouden die, zoals ik eerder
opmerkte, nu op het spel staan. De
slechte conditie van het gebouw is hier
mede debet aan, er is onder meer geen
functionerende verwarmingsinstallatie,
maar de laatste jaren slonk ook het
ledental van de kerkelijke gemeente, wat
diverse oorzaken heeft die in dit artikel
niet relevant zijn.
Verder vinden er nog twee concerten per
jaar plaats en is de kerk in de zomer
maanden de hele week open voor
bezoekers. Een blik in het gastenboek
leert dat velen het een juweeltje van een
kerk vinden en erg hopen op een restau
ratie zodat het gebouw behouden kan
worden voor de toekomst.
Veel aandacht is er geweest van het
bestuur van de stichting om het behoud
van de kerk te waarborgen. Er is een/'
f -yt
plan ingediend bij de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg voor de subsidie van
de restauratie. Zoals het er nu naar uit
ziet zal het Rijk 70 procent van de kos
ten subsidiëren. Deze middelen zullen
echter niet vóór 2007708 beschikbaar
zijn. De overige middelen zullen van de
provincie Zeeland, de gemeente Sluis en
anderen moeten komen. Diverse spon
sororganisaties zijn hiervoor inmiddels
benaderd. Uitgaande van het huidige
prijsniveau zou er nu 632.500,- nodig
zijn, wat betekent dat er rekening dient
te worden gehouden met een hoger
bedrag. Een bijkomend probleem is de
voorfinanciering, mocht alles verwezen
lijkt kunnen worden.
Op dit moment verkeren het dak en de
daarmee verbonden onderdelen van het
gebouw in een erbarmelijke toestand;
uitstel is eigenlijk onverantwoord. Dat het
gebouw, het enige monument in het dorp
Hoofdplaat, niet verloren mag gaan voor
het nageslacht, daarover is iedereen het
wel eens. Hopelijk kunnen de kosten van
de restauratie opgebracht worden, al zal
dat veel moeite kosten. Een gerestau
reerd gebouw heeft een bestemming,
een functie nodig en wel zodanig dat het
onderhouden en geëxploiteerd kan wor
den. Ook hiervoor zijn vooralsnog de
mogelijkheden in een klein dorp als
Hoofdplaat beperkt.
Hoe zal het interieur van de kerk er
komen uit te zien na de restauratie? De
oorspronkelijke, unieke banken behou
den zal een belemmering zijn voor een
toekomstig multifunctioneel gebruik.
Nagedacht zal moeten worden hoe hier
mee om te gaan. Zo zijn er meer princi
piële aandachtspunten.
Intern is er over diverse mogelijkheden
en onmogelijkheden gedacht en gespro
ken en er zal blijvend aandacht gevraagd
voor en gezocht worden naar uiteen
lopende mogelijkheden voor het behoud
en het toekomstig gebruik van het kerk
gebouw. Een ieders meedenken en
ideeën zijn van harte welkom, want het
behoeft geen betoog dat we ons nog
overgebleven erfgoed moeten behouden.
In het nabije verleden is er helaas al te
veel verloren gegaan van onze rijke
architectuur.
J.P. van den Arneele is lid van de plaatselijke com
missie, Hoofdplaat.