11
samen met de lutherse gemeenten van
Bergen op Zoom, Middelburg en Vlissin-
gen werd uitgegeven. Na de oorlog werd
sterke behoefte gevoeld aan contact met
de andere evangelisch-lutherse gemeen
ten in Zeeland. Vanaf september 1946
leidde dat tot het organiseren van
gemeenschappelijke gemeentedagen.
Het einde van de
zelfstandige gemeente
Toen per 1 april 1976 predikant mevrouw
ds. M.P. Stol met emeritaat ging, bete
kende dit in feite het einde van een tijd
perk. De voortgaande terugloop van het
aantal leden, onder andere veroorzaakt
door vermenging met hervormden, was
de belangrijkste oorzaak van het daarna
moeten ontberen van een eigen predi
kant. In 1979 bedroeg het aantal leden
van de gemeente 69, alsmede 50 doop
leden, verspreid wonende over het ker
kelijk gebied dat toen uitgebreid was tot
geheel Zeeuws-Vlaanderen. De jaren
daarna zou het ledental alleen maar ver
der dalen.
Onder druk van de omstandigheden
besloten de kerkenraden van de lutherse
gemeenten te Middelburg, Vlissingen en
Groede in 1988 om met ingang van 1
januari 1989 tot één gemeente te fuse
ren. Door de achteruitgang van het aan
tal leden was het niet goed meer moge
lijk om alle bestuurlijke taken zelf te ver
vullen. Het werd een streekgemeente
met als centrale plaats Middelburg. In
1990 bedroeg het gezamenlijk zielental
van de nieuw gevormde gemeente 376.
De goede samenwerking met de her
vormde gemeente in Groede, waarvan al
voor de Tweede Wereldoorlog sprake
was, is ook na 1 januari 1989 besten
digd. In de hervormde kerk te Groede
wordt nu jaarlijks een zevental lutherse
diensten gehouden, met als voorganger
een lutherse predikant. Deze diensten
vinden plaats in de even maanden en op
Witte Donderdag. Eén lid van de lutherse
kerkenraad te Middelburg - afkomstig uit
de voormalige gemeente te Groede - is
als afgevaardigde tevens lid van de ker
kenraad van de hervormde gemeente te
Groede.
Het aantal lutheranen in Zeeuws-Vlaan-
deren is ondertussen gedaald tot circa
25 belijdende leden en circa 25 doople
den.
Een nieuwe levensfase
voor het kerkgebouw
Op 30 november 1991 kwam het door de
inzet van enkele zeer betrokken mensen
tot de oprichting van de Stichting Monu-
mentenbehoud Groede, met als hoofd
doel het behoud en de restauratie van
het kerkgebouw. In alle opzichten een
welhaast onmogelijke opgave. De kerk
stond leeg en verlaten en was er slecht
De toegang van de bovenverdieping is tijdens de
laatste restauratie mogelijk gemaakt door het aan
brengen van een vaste trap. (Coll. H. Middendorp)
aan toe, het benodigde geld lag niet op
straat en welke nuttige bestemming zou
ervoor gevonden kunnen worden? Veel
vragen en hoogstens vage antwoorden.
Het heeft de initiatiefnemers er niet van
weerhouden om voortvarend aan het
werk te gaan. Veel geduld, moeite en
inventiviteit heeft het gedurende een
aantal jaren gekost om de financiering
voor elkaar te krijgen. Op 1 oktober 1997
was het zover dat op basis van de
gemaakte plannen de voorbereiding op
het werkelijke restauratiewerk kon begin
nen. Het resultaat mag er zijn. Onder lei
ding van het architectenbureau Rothui
zen Van Doorn 't Hooft heeft Leenhouts'
Aannemingsbedrijf als hoofdaannemer
het werk uitgevoerd. De in november
1998 opgemaakte eindafrekening beliep
een bedrag van 1.330.500,-.
Wie nu de kerk binnenstapt wordt bevan
gen door het licht dat door de hoge
ramen naar binnen valt. De relatief kleine,
sobere ruimte lijkt een stuk groter dan
voorheen. Dit komt in belangrijke mate
doordat de lange houten banken zijn
weggehaald en elke opsmuk in de kerk
ontbreekt. De enige versierselen vormen
nu nog de verlichting en de preekstoel.
Ook de avondmaalstafel is in de kerk
aanwezig gebleven. Vooral het op zijn
plaats laten van de preekstoel, geflan
keerd door de psalm- en gezangborden,
met daarop de jaartallen 1742 (het begin
van de bouw) en 1998 (het jaar van de
laatste restauratie), is een goede keus
geweest. Het maakt een uitstekende
indruk op de opmerkzame bezoeker.
Het gevoel van ruimte wordt versterkt
door het hoge houten plafond, dat na
een grondige behandeling een hemels
blauwe kleur heeft gekregen. Deze oor-
De nestkastjes voor de gierzwaluwen boven in de kerk. (Foto G. Prang)
