Het verloren gegane middeleeuwse
kerkgebouw van Baarsdorp
12
G. SOPHIA VAN HOLTHE TOT ECHTEN
Inleiding
In het Nationaal Archief in Den Haag
bevindt zich een anonieme beschrijving
van de kerk te Baarsdorp.' Zoals de
lezer bekend is, heb ik mij voor vele
Zeeuwse kerkgebouwen geïnteresseerd.
Dit kleine middeleeuwse gebouwtje trok
mijn aandacht omdat in de archieven
noch in de literatuur over deze beschrij
ving gesproken wordt. Het is merkwaar
dig dat de beschrijver kennelijk onbe
kend wenste te blijven.51 Voor de tekst
van dit door mij aangetroffen document
uit 1880 verwijs ik hierbij naar de bijlage
(zie pag. 14).
Wat is de aanleiding tot het schrijven van
dit document geweest? In 1880 was er
geen uitzicht op redding van het gebouw.
Er zijn daartoe ook geen pogingen in het
werk gesteld. Op last van de kerkvoog
den werd vlak voor de afbraak nog een
afbeelding gemaakt door de fotograaf
C.W. Bauer uit Middelburg (zie de front
pagina van dit bulletin).
Er was geen eigen kerkelijke en geen
eigen burgerlijke gemeente. In 1857
waren de eigendommen van de kerk te
Baarsdorp en die van de kerk te 's-Heer
Arendskerke onder één administratie
gebracht, onder voorwaarde dat in geval
van toeneming van het zielenaantal te
Baarsdorp deze regeling weer zou wor
den opgeheven.
De sloop van de kerk
De notulen van de vergaderingen van
het college van kerkvoogden en van
kerkvoogden en notabelen van 's-Heer
Arendskerke lichten ons in over de gang
van zaken.3 Op 26 januari 1880 deden
de kerkvoogden van 's-Heer Arendsker
ke het voorstel tot afbraak en verkoop
van hun kerkgebouw in Baarsdorp.
Reeds in 1867 hadden de kerkvoogden
aan het Provinciaal College van Toezicht
over de kerkelijke administratie bij de
Hervormden in Zeeland om machtiging
tot afbraak van de kerk te Baarsdorp
gevraagd. Van het gebouw werd geen
gebruik meer gemaakt. Het stond doel
loos en werd steeds bouwvalliger. Het
Provinciaal College had de kerkvoogden
daarop verzocht de zaak voorlopig maar
te laten rusten.
Ondanks herhaald aandringen op de
vergaderingen van de kerkvoogden om
deze kwestie te regelen, gebeurde er
niets. Dit was de reden Johan Pieter
Idus Buteux in te schakelen. Hij was de
aangewezen figuur als voormalig burge
meester van 's-Heer Arendskerke en 's-
Heer Abtskerke, lid van Gedeputeerde
Staten van Zeeland en tevens lid van het
Provinciaal College van Toezicht. Hem
werd gevraagd om raad en voorlichting
en zijn invloedrijke medewerking in deze
kwestie. De kerkvoogden wilden een
machtiging om hun plan tot uitvoering te
kunnen brengen.
Buteux adviseerde om een goede toe
lichting van het besluit tot afbraak te
geven. Het gebouw was bouwvallig en
grote uitgaven om het in stand te houden
zouden volgens hem niet gerechtvaar
digd zijn. Daarenboven bestond er waar-
De zuidgevel (links) en de westgevel van de kerk van Baarsdorp. opgemeten en getekend naar de foto van C.W. E
r uit 1880 door W.A. Harthoorn, 1983.