16
het wapen van Baarsdorp, die met die
tijd niets gemeen had dan het wapentje
en het plankje waarop het jaartal stond.
Dit interieuronderdeel uit het kerkje van
Baarsdorp was vermoedelijk tevoren uit
de oude kerk van Baarsdorp hierheen
gebracht. De bank bleek totaal versleten
in 1906 en werd daarom op dezelfde
plaats vervangen door een kopie van de
daartegenover staande herenbank, die
uitnemend gerestaureerd of vernieuwd
was door de firma Cuypers te Roer
mond. De nu aanwezige herenbank is
dus slechts een herinnering aan de vroe
gere, die daarmee niets meer gemeen
heeft dan het wapentje van Baarsdorp
en het plankje en de plaats waar de
vroegere zich in de kerk van 's-Heer
Arendskerke bevond.12 Verdere onderde
len van het interieur van de Baarsdorpse
kerk zijn niet bekend.
Hoewel het gebouwtje weinig gebruikt
werd, is er veel tijd en geld besteed aan
het onderhoud ervan. Dat het kerkje in
de negentiende eeuw bouwvallig gewor
den was, is zeker niet te wijten aan ver
waarlozing in voorgaande eeuwen.
Ramen en daken werden regelmatig
onderhouden, zo meldde Harthoorn.13
De Revolutie, die met één slag zo veel
deed verdwijnen wat eeuwenlang had
bestaan, liet ook de rechten van de
ambachtsheren niet onaangetast. In
1795 werden ze geheel afgeschaft, maar
in 1814 en volgende jaren, hoewel
slechts voor een gedeelte, weer hersteld.
Het spreekt vanzelf dat de positie van de
ambachtsheren van invloed is geweest
op het kerkje van Baarsdorp.
In het midden van de negentiende eeuw
telde het gehucht slechts zeven huizen,
nadien gereduceerd tot vier huisgezin
nen.
In welk opzicht heeft het document
onze kennis van de in 1880 gesloopte
kerk vermeerderd?
a. Allereerst de maten. De beschrijving
geeft andere en, naar ik aanneem, pre
ciezere maten van de kerk in de platte
grond en de hoogte van de aanzet van
de muurplaat.14 Bovendien de nokhoog-
ten van het koor en het schip. Op enkele
punten wordt een detail vermeld, zoals
een lijst van spitsboogjes.
b. De eventuele aanwezigheid van een
vijftiende-eeuwse kapel aan de noord
zijde van het koor, waarvoor het muur
werk ter plekke een wijziging heeft
ondergaan. De enige die de latere bouw
uit de vijftiende eeuw noemde, was De
Stuers. Zou hij de beschrijving gezien
hebben?
c. Er is geen speciale aandacht gegeven
aan de toren. De toren had een aan de
westzijde geopend torenportaal, een bij
zonderheid die in Zeeland, maar ook in
Vlaanderen, vaker voorkomt. De toren
helde 50 a 60 centimeter naar het wes
ten.
d. De stenen van de kerk. De gehele
kerk was in baksteen opgetrokken, met
uitzondering van de hoekstukken van de
plinten aan de contreforten en de kleine
cordonband, die onder de vensters
omliep, en de profileringen der versnij
dingen van de contreforten. Op de foto
uit 1880 is te zien dat de contreforten
van koor en schip verschillend van
opbouw waren.
De deuropeningen
Wij nemen aan dat de toegang in de
westtoren eveneens die tot het kerkje
was. Er waren nog twee andere toegan
gen, waarvan een in de zuidgevel, twee
de travee, en een in de noordgevel in het
eerste travee.'5
