18
I
afbeelding staan zelfs beide scholen. De
meest rechtse is de oude school die in
1837 zestig leerlingen had. De schuine
aanbouw op de voorgrond werd er veel
later tegenaan gezet. Achter de dubbele
deur met aanplakbiljet was de brandspuit
dat een consistoriekamer gebouwd zou
zijn op de plaats van het afgebroken
koor in de achttiende eeuw, overigens
zonder bronvermelding waarop dit gege
ven is gebaseerd.15
Interieur naar het westen na de restauratie. Voor het raam in de toren is het nieuwe orgel geplaatst; op de galerij
de in hout gesneden panelen. In het tweede travee zijn de dichtgemetselde poortjes te zien. (Collectie Rijksdienst
voorde Monumentenzorg te Zeist, 1977)
gestald en onder het afdakje ernaast
bevond zich de visbank. Men heeft in
1912 de oude school niet afgebroken
maar aan de kerkelijke gemeente ver
kocht, die haar inrichtte als consistorie
en bergplaats voor kolen en dergelijke.
Voordien was de kerk niet in het bezit
van een consistorie. In tegenstelling met
het voorgaande wordt ook wel beweerd
Het schip
In de zijgevel van de kerk is een poortje
voor de dag gekomen, tevoren onzicht
baar. Het was weggemetseld en dichtge-
streken. In de andere zijgevel bleek een
zelfde poortje te zitten. Na de restauratie
zijn ze weer dichtgemetseld, maar van
binnen en van buiten is de vorm - toog -
zichtbaar gebleven.
De bedoeling was oorspronkelijk de
ramen met twee flauwe boogjes te
maken, in de geest van de ramen die er
vóór de Ramp zaten. Nu ontdekte men
dat zich onder de bestaande ramen een
smaller profiel bevond, zelfs de ingekap-
te gleuf voor het glas in lood was zicht
baar. Op deze basis heeft men een
nieuw raam ontworpen, mogelijk een
oud profiel.
Na het verwijderen van de pleisterlaag in
het interieur kwam het een en ander
voor de dag. Onder het tweede raam
bevonden zich de poortjes. Die heeft
men gereconstrueerd, met het gevolg
dat het bovengelegen raam kleiner -
korter van afmeting - moest worden en
ook is geweest. Het is een simpele boog
van stenen. De mooie steunberen zijn
opvallend.
De topgevel van het kerkdak is hoger en
spitser dan het oude. De ramen zijn aan
merkelijk hoger en smaller dan de oude.
De spits der ramen komt zeer dicht
onder de muurplaat. Eerst dacht men dat
het licht minder zou worden, maar dat
blijkt toch niet het geval te zijn.
Toen de ramen afgewerkt waren, lag de
spits van het raam kort onder de muur
plaat: daar liggen maar een paar lagen
steen tussen. Ook de ruimte tussen de
ramen is klein. Daarom is de muur in zijn
onderlinge samenhang zeer zwak. Van
daar dat over de gehele lengte een
gewapend-betonnen muurplaat boven de
ramen in de gevel is aangebracht. Tus
sen de ramen staat wel een steunbeer,
Op deze foto uit de jaren twintig van de vorige eeuw
is het aangebouwde schooltje afgebeeld. (Collectie
gemeentearchief Schouwen-Duiveland)
maar die geeft het bovenste deel van de
muur geen stevigheid.
De zuidelijke zijgevel is niet een muur
van ruim een halve meter dik doch twee
maal eensteensmuren van moppen,
waartussen een grote ruimte grotendeels
opgevuld met puin, dus een soort
spouwmuur maar niet met dat doel ge
bouwd. In de goot boven de boogramen
