21
dit transept tot doopkapel bestemd.
Tegen de oostmuur van deze ruimte
stond een altaar. De verplaatsing van de
doopruimte naar een transept is voor
Nederland vrij uniek. In Sint Maartens
dijk bevindt zich aan de noordzijde
tegen de westtravee van de noordbeuk
een vierkante aanbouw uit ca. 1520.
Gapinge. Sporen van een driezijdig gesloten
doopkapel ten zuiden van de toren.
Deze staat bekend als portaal maar kreeg
die functie pas in de jaren dertig van de
vorige eeuw. Bij de restauratie werd de
ingang die toen gemaakt werd weer
gedicht en hij is nu aan de buitenzijde
geheel gesloten. De bestemming die
voor de hand ligt, is die van doopkapel.
Op dezelfde plaats als in Sint Maartens
dijk heeft zich waarschijnlijk ook in
Haamstede een doopkapel bevonden.47
Orgels '|S
Reeds in de vijftiende eeuw hadden ver
schillende kerken in Zeeland een orgel.
Het oudste bericht heeft betrekking op
Hulst, waar in 1409/'10 melding wordt
gemaakt van een orgel en 111 de jaren
i46s/'57 werd een nieuw orgel ge-
Dreischor. Interieur van de vijfzijdige doop
kapel.
De doopkapel
De doopvont werd om symbolische
redenen in het westen van de kerk ge
plaatst, dicht bij de hoofdingang. Door
de doop kreeg de gelovige toegang tot
de gemeenschap van christenen, dus ook
tot de kerk. De opstelling kon in het
schip zijn of, bij meerbeukige kerken, in
de noord- of zuidbeuk. In de late Mid
deleeuwen werd aan de westzijde van
verschillende kerken een aparte doop
kapel gebouwd. Daarvan zijn ook in
Zeeland enkele voorbeelden bewaard
gebleven.
In Kapelle is de zuidbeuk naar het wes
ten verlengd langs de toren en werd deze
ruimte bestemd als doopkapel. Curieus is
de oplossing in Dreischor waar op de
dat opnieuw nadat de grote laatgotische
kerk was verrezen.4' In Gapinge werden
bij de restauratie de sporen van een drie
zijdig gesloten kapel blootgelegd, die ten
zuiden van de toren aansloot bij de west
muur van de zuidbeuk.
Zonder dat hierin een bepaald patroon is
aan te wijzen, werd bij andere kerken de
kapel aan de noordzijde geplaatst. In het
begin van de vijftiende eeuw werd in
's-Gravenpolder een toren gebouwd met
aan weerszijden een dwarse aanbouw.
Daarvan werd de noordelijke, die iets
groter is dan de zuidelijke, bestemd tot
doopkapel.4'1 Tegen 1 500 werd bij deze
kerk een noordtransept gebouwd en
hierin heeft men tijdens de restauratie
een achthoekig bakstenen fundament ge
vonden dat kennelijk diende om de
doopvont te dragen.44 De vont in deze
kerk dateert uit 1553. Mogelijk heeft
men in dat jaar de noordoosthoek van
zuidwesthoek van de zuidbeuk een vijf
zijdige kapel is uitgebouwd. In Brou
wershaven werd de doopkapel tweemaal
tegen de zuidzijde van de zuidbeuk ge
bouwd. In het begin van de veertiende
eeuw bouwde men hier een vijfzijdige
kapel bij de westtravee en in het derde
kwart van de zestiende eeuw gebeurde
heeft binnenwerks een doorsnee van
slechts 23 cm. De hoogte is 13,5 cm."
Deze maten maken het onwaarschijnlijk
dat we hier met de rest van een doop
vont te doen hebben. Als het al uit een
kerk komt, ligt de functie van (losstaand)
wijwaterbakje meer voor de hand.
