24
de beide twee wangstukken en het hoge
achterschot. Op het voorschot met de
lezenaars staan schilddragende leeuwtjes.
Deze bank staat nog op zijn oude plaats
in het koor, maar het is geen koorbank
als die in Kapelle voor het koorgebed
van geestelijken. Hij heeft geen afzon
derlijke zitplaatsen met klapbankjes en
andere banken. Mogelijk hebben die
gestaan in het koor dat hier in 1859 is
afgebroken.
In 's-Gravenpolder staat tegen de oost-
wand van het koor een beschot waarvan
de benedenzone uit gotische briefpane-
len bestaat en de bovenzone uit panelen
met dezelfde cirkelmotieven als in het
ook in Zeeland geweest zijn, maar er
bleef er geen bewaard. Ze kwamen voor
in stads- en in dorpskerken. In de voor
malige Sint-Lievensmonsterkerk in Zie-
rikzee stond liet orgel op het doksaal en
ook van de kerk in Heinkenszand, die in
1842 werd afgebroken, is bekend dat
deze een doksaal bezat.7'1 Soms vindt men
Kapelle. Kopje op de koorbank tussen twee
zitplaatsen.
armsteunen. Banken als die te Nisse
werden gebruikt door voorname leken,
vaak leden van een adellijk geslacht.
Er zijn waarschijnlijk in Zeeland meer
van dergelijke banken geweest, gelet op
de stukken die we in twee andere ker
ken in dezelfde streek aantreffen. In
's-Heer Arendskerke staat tegen de
noordwand van het schip een lange bank
waarbij in het achterschot een serie laat
gotische panelen is verwerkt. Het betreft
deels briefpanelen, deels panelen met
vier naar buiten zwaaiende voluutvor-
men. Het voorschot van de bank is
eveneens voorzien van briefpanelen. Ze
dateren van ca. 1525. Een en ander
maakt de indruk dat de panelen oor
spronkelijk behoorden tot een of meer
naburige 's-Heer Arendskerke. De ont
staanstijd zal dan ook dezelfde zijn. Dat
het vanouds een beschot op deze plaats is
geweest is niet geheel uit te sluiten doch
wel onwaarschijnlijk daar het zich dan
achter het altaar bevond. Waarschijnlijk
was het voorheen het achterschot van
een voorname bank.
Koorafscheidingen
In de Middeleeuwen was de koorgrens
steeds voorzien van een afscheiding tus
sen de ruimte voor de leken en die voor
de geestelijkheid. Dat kon een laag hek
werk zijn, een hoog hek of een doksaal.
Het laatste is een galerij of tribune op de
deels geopende scheidingswand. Aan de
schipzijde bood het doksaal plaats voor
een of meer zijaltaren waaronder het
kruis- of leken altaar, en de tribune kon
gebruikt worden door voorlezers of
musici."4 Doksalen zullen er ongetwijfeld
Nisse. Bank tegen de noordmuur van het koor,
ca. 1500.
bij een restauratie aanwijzingen die op
een verdwenen doksaal duiden. Zo kon
men in preischor langs een doorgang op
ongeveer drieënhalve meter boven de
vloer van het koor in de kerkruimte
komen, vermoedelijk op een doksaal."'
I11 Kapelle bevond zich in de wand tus
sen het hoofdkoor en de sacristie een
deur ter hoogte van zoldervloer van de
sacristie.77 Dit is kennelijk de doorgang
geweest van de verdieping van de sacris
tie naar een evenhoog gelegen vloer in
het koor, zeer waarschijnlijk een doksaal.
De hekken waren van hout of van
koper. In 1535 kreeg de Grote Kerk in
Veere een koperen hek voor het koor en
koperen hekken voor de kapellen.7" Van
de Zeeuwse koorhekken bleef in één
