26
1C.A. van Swigchem, 'De oude kerkgebou
wen die Zeeland rijk is', in: Bulletin Stichting
Oude Zeeuwse Kei hen, 4 (1979). p. 9-1 1.
2. I-I. Janse, Kerken en torens in ZeekindZa.lt-
bommel 1969, p. 50.
3. De bouwgegevetts zijn vooral ontleend aan:
R. Stenvert e.a.. Monumenten in Nederland. Zee
land. Zeist/Zwolle, 2003.
4. Zie: H. Wegman, 'Reservatie', in: L. Brink
hof? O.P.M. e.a. (red.): Liturgisch
Woordenboek. Roermond 1965-1968.
kol. 2389-239$.
5. Zie: O. NuRbaum, Die Aujbe-
wahrung der Eucharistie, Bonn 1979:
F. Raible, Der Tabernakel einst und
jetzt. Eine historische und liturgische
Darstellung der Andaclit zur aufhewahr-
tcn EucharistieFreiburg im Breisgau
1908.
6. Zie: I'. Browe s.j., Die Verehrung
der Eucharistie im Miuelalter,
München 1933.
7. Zie: C.M.A. Caspers, De eucharis
tische vroomheid en het feest van sacra
mentsdag in de Nederlanden tijdens dc
late MiddeleeuwenLeuven 1992.
8. H. Janse, 'De middeleeuwse kerk
en de kerkring van Dreischor', in:
Bulletin Koninklijke Nederlandse Oud
heidkundige Bond, 70 (1971), p. 85-
89, hier p. 87.
9. Zie: R. Steensma, 'Sacramentsnis
sen in Groninger kerken', in:
Groninger kerken, 20 (2003), p. 111 -
123.
10. Stenvert, Zeeland, p. 144.
11. J.J.B. Kuipers, 'Een postume
kerk die driemaal opdook. Het
archeologisch onderzoek van de
Westmonsterkerk', in: J.J.B. Kuipers
(red.), De onderkant, van de Markt. De
Westmonsterkerk van Middelburg in
archeologie en historie. Abcoude 2000,
P- 55-73. hierp. 62.
12. K. Heyning, 'Het interieur van
de Westmonsterkerk in de zestiende eeuw' in:
J.J.B. Kuipers (red.): De onderkant van de Markt.
Dc Westmonsterkerk van Middelburg in archeologie
en historie. Abcoude 2000, p. 41-54, hier p. 45.
13. Zie J.E.A. Kroesen en R. Steensma. Tlie
interior of the medieval village church. Het middel
eeuwse dorpskerkinterieur, Louvain/Paris/Dudley
2004. p. 107-108 en 124.
14. Th. van Straalen en B. Oele, 'Historie van
cle Kloetingse Geertes-kerk', in: Historisch Jaar
boek voor Zuid- en Noord-Beveland, 4 (197S), p.
78.
15. R.M. van Heeringen, 'De restauratie van
1987-89' in: D.B.M. Hermans en J. Kamphuis,
De Ned. I-Ieiv. kerk te Wemeldinge in bouwhisto
risch perspectief, Delft 1989, p. 67. Gaarne betuig
ik mijn dank aan G.J. Lepoeter te Kapelle die
mij wees op de vondst in Wemeldinge.
16. Gaarne betuig ik mijn dank aan drs. R.H.
Alma te Baflo voor zijn hulp bij het ontcijferen
van de tekst.
17. J. Op 't Hoog, De bouwgeschiedenis van de
Grote of Onze-Lieve- Vrouwckerk te Tholen,
Nijmegen 1989, p. 66v.
Kapelle/Wemeldinge 19S9, p. 65.
26. A.H.H. Bonekamp. "Bronnen voor de
bouwgeschiedenis van de voormalige Sint-
Lievens Monsterkerk te Zierikzee', in: Bulletin
Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Boud, 70
(1971), p. 39.
27. Zie: W. Nolet en P.C. Boeren, Kerkelijke
instellingen in dc Middeleeuwen, Amsterdam 1951,
p. 340V.
28. K. Heyning, 'Het interieur van
de Westmonsterkerk in de zestiende
eeuw' 111: Kuipers: Dc onderkant van
de Markt, p. 41-54. hier p. 46.
29. Bonekamp, "Sint-Lievens Mon
sterkerk', p. 41. Gaarne betuig ik
mijn dank aan de heer H. Uil te
Zierikzee voor zijn nauwkeurige
analyse van de gegevens inzake deze
kerk, die belangrijke aanvullende
informatie opleverde.
30. C. Peeters, De Sint Janskathe
draal te 's-Hertogcubosch, 's-Graven-
hage 19S5, p. 3.35-336 en 373.
31. C. Dekker, Een schamele landste
de. Geschiedenis van Goes rot aan dc
Satisfactie in 1577. Goes 2002, p.
486.
32 M.J. Burger, 'Torens op Zuid-
Beveland', in: Archief Koninklijk
Zeenwsch Genootschap der Weten
schappen, 1993, p. t57-183, hier p.
172.
33. P. Kopmels, Het ontstaan van het
dorp 's-Gravenpolder 1325J en dc
geschiedenis van de kerk gewijd aan
Sint Maarten's-Gravenpolder 19S6.
p. 11.
34. Van Straalen en Oele, 'Historie
van de Kloetingse Geertes-kerk', p.
75-
35. K. Heyning, 'Het interieur van
de Westmonsterkerk in de zestiende
eeuw', in: Kuipers, Dc onderkant van
de Markt, p. 41-54.
36. C. Dekker, Een schamele landste
de. Geschiedenis van Goes lot: aan de Satisfactie in
1577Goes 2002, p. 452-453.
37. T. van Bueren, Leven na de dood. Gedenken
in de late Middeleeuwen, Utrecht 1999. p. 220-
3S. T. Brandenbarg: 'Het Zierikzcese drieluik
met "Plet laatste oordeel": de geschiedenis van
een schilderij uit de late middeleeuwen', in:
Kroniek van het land van de zeemeermin Schouwen-
Duiveland), 16 (1991), p. 41-64.
39. Gaarne betuig ik mijn dank aan mevrouw
K. Heyning die als conservator van het Zeeuws
Genootschap uitvoerige inlichtingen verschafte
over de kerkelijke voorwerpen die in het bezit
zijn van het Genootschap.
40. G.J. Lepoeter, De Geerteskerk te Kloetinge.
IJkpunt in de dorpsgemeenschap, Goes 2003, p. 6i
41 Zeeuws Genootschap, c 2770.
42. S. den Haan, 'De kerk van Noordgouwe
vanbinnen en vanbuiten', in: Mededelingenblad
hereniging Slad en Lande van Schoiiwen-Dniveland.
94 (febr. 1999), p. 4-9, hier p. 7.
43. Kok, 'De restauratie van het kerkje te
Kloosterzande', p. 13. Gaarne betuig ik mijn
18. R. Steensma, 'Nissen en schilderingen als
sporen van de katholieke eredienst in de mid
deleeuwse kerken van Noord-Holland', in:
Bulletin van de Stichting Oude Elollandse kerken, 59
(2004), p. 3-29, hier 10-12.
19. W.H.P. Scholten, 'Muurschilderingen in
Zeeuwse kerken', in: Bulletin Stichting Oude
Zeeuwse Kerken, 42 (1999), p. 3-12, hier p. 5 en
Brouwershaven. Sacristie met laatgotisch net-
gewelf en bovenkamer.
20. Voorloopigc lijst der Nederlaitdschc monumenten
van geschiedenis en kunst, VI, Zeeland. Utrecht
1922, p. 25.
2j. Janse, 'De kerk van Dreischor', p. 87.
22. J. Avril, Les stattits synodaux dc Jean dc
Flandrc, évêque de Liège (12SS), Liège 1996, p.
113-114-
23. A.A. Kok, 'De restauratie van het kerkje der
Ned. Herv. Gemeente te Kloosterzande', in:
Bouwkundig Weekblad, december 1924, p. 13.
24. Dit betreft de kerken in: Baarland, Cadzand,
Dreischor (koor), Dreischor (sacristie), 's-Gra
venpolder, Haamstede, 's-Heer Abtskerke,
Hoedekenskcrke, Hoogelan.de, Kapelle, Kloe-
cinge (koor). Koetinge (O.L.Vr. kapel), Kloos
terzande (koor), Kloosterzande (sacristie), Nisse,
Noordgouwe, Oost-Souburg, Ovezande, Sint
Maartensdijk en Wemeldinge.
25. G.J. Lepoeter. Kerk in perspectief Verleden en
heden van de Sim Maartenskerk tc Wemeldinge,
