15
De ambachtsheer, heer van Nisse en
Waarde, die resideerde op het Hof ter
Nisse, was omstreeks 1730 jhr. mr. Gillis
Cornelis van der Nisse, geboren te Mid
delburg in 1Ó7S. Door zijn frivole
levenshouding kwam hij regelmatig in
botsing met de predikant en de kerken
raad. Bij zijn vriendin, de ongehuwde
Barbara Potvliet, verwekte hij
twee dochters, Johanna in 1732
en Geertruida in 1733. Zij wer
den opgevoed bij Elisabeth de
Rode te Bergen op Zoom.
Beide dochters werden op het
verzoek van hun vader in 1758
door de Staten van Zeeland
gewettigd.
De gespannen verhouding tus
sen ambachtsheer en kerk esca
leerde vanaf het moment dat na
het overlijden van dominee Van
Schermbeek als nieuwe predi
kant in 1744 dominee Johan
Balthasar Bennet aantrad. Deze
predikant werd onmiddellijk
door de ambachtsheer aange
klaagd wegens ergerlijke dron
kenschap. Omdat Van der Nisse
echter weigerde officieel te ge
tuigen, werd de zaak gesepo
neerd. De onderlinge verhou
ding liet daarna alles te wensen
over en de verwijten over en
weer bleven aanhouden.
Van de zijde van de predikant
en de kerkenraad bleef men
pogingen aanwenden om tot
verzoening te komen. Dat dit
weinig succesvol was, illustreren wij aan
de hand van een citaat uit de notulen
van de vergadering van de kerkenraad op
3 januari 1748. De predikant was met
een van de leden van de kerkenraad op
huisbezoek geweest ten einde vol
gens ampt en pligt met sijri HoogEd. te
spreeken, maar haar verzoek wierd afge
slagen, en de gemelde Heer van Nisse
ontkwam uit haare 00gen eer zij het
bijna selve wisten. Zig dan alleen bevin
dende bij Susanna IJermeet, die bij den
Heer van Nisse in de een of andere qua-
litijd woont, vermaande zij haar over
haar aanhoudende ongodsdienstigheid,
waarop deselve in sodanige onbetamelij
ke en honende uitdrukkingen ten opsig-
te van den predikant uitvoer, dat men
sig nauwelijks kon verbeelden aan het
Hof van een HoogEd. Heer van Nisse,
Borgemeester der stad Goes te wezen,
veel min imand voor te hebben, die het
van de ambachtsheer." Het vertrouwen
van de ambachtsheer in haar was zelfs zo
groot dat hij op 31 januari 1748 in een
notariële akte liet vastleggen dat wegens
"lichaams indispositie" (ongesteldheid)
Susanna Eijermeet volledige volmacht
kreeg om voor hem op te treden en hem
te verbinden.3i
Hoe de relatie tussen de
ambachtsheer en Susanna
Eijermeet tot stand is geko
men, weten we niet. Waar
schijnlijk heeft het te maken
met zijn veelvuldig verblijf in
Goes in verband met zijn
langjarige functies in het stads
bestuur. Op 4 december 1754
traden ze in het huwelijk: de
vrijgezel G.C. van der Nisse,
7jaar oud, met Susanna
Eijermeet, "bejaarde burger
dochter uit Goes". Voor de
ambachtsheer een huwelijk
beneden zijn stand, aldus Van
der Baan. Als echtgenote van
de ambachtsheer verkreeg
Susanna Eijermeet haar leen
goederen bij octrooi van de
Staten van Zeeland van 2 sep
tember 1755. Gillis Cornelis
van der Nisse overleed op 17
oktober 1757."
Het overlijden van Gillis Cor
nelis van der Nisse hield niet
direct een verbetering van de
verstandhouding tussen zijn
weduwe en de kerkenraad in.
Tot haar overlijden in 1762
zijn de aantekeningen in de notulen van
de kerkenraad overwegend negatief.
Ook stiefdochter Geertruida, die al
geruime tijd op het Hof woonde, speel
de hierin een rol. Pas in de notulen van
de vergadering van 14 april 1763 lezen
wij voor het eerst over een bezoek van
de gedeputeerden dat sij bij de juf
frouw van Ternisse geweest en vriende
lijk ontfangen waren, hij haar vermaant
en alle het nodige toegewenscht had
den".3'Jonkvrouw Geertruida van der
Nisse, ondertussen dertig jaar oud, ging,
nu zij eindelijk haar eigen verantwoor
delijkheid had, duidelijk een meer posi
tieve koers varen.
Aangaande Susanna Eijermeet is er spra
ke van een onverklaarbaar gegeven. Op
alle plaatsen waar erover geschreven is
lezen we dat zij een legaat vermaakte aan
de kerk van Nisse, bestemd voor de
plaatsing van een orgel. Onverklaarbaar,
geluk heeft in de gunst van een Heer
van so een geboorte en rang te staan. De
gedeputeerde oordeelden sulke behande
lingen haare veragting waardig en hadde
die eerder in een agterstratie als op so
een plaats verwagt. Egter vind de verga
dering goed, om alle verdere scheurin
gen en moejelijkheeden voor te koomen
Kerk en toren te Nisse, met rechts op de voor
grond de toegangspoort van het Hof ter Nisse.
(Foto 1987. Collectie gemeentearchief Goes).
dit geduldig te oversien En terwijl
gemelde Susanna IJermeet voor t'vervolg
aan de gedeputeerde het Hof verbood,
met geen minder autoritijd dan of zij
vrouw van Nisse was."29
Nu had dominee Bennet het kort daar
voor ook wel erg verbruid. Toen op 31
mei 1747 de Prins Stadhouder op het
Hof logeerde, kreeg hij gelegenheid de
Prins toe te spreken. Hij kon het bij die
gelegenheid niet laten om de gastheer in
een wijdlopig betoog van allerlei
ondeugden te betichten.30
Susanna Eijermeet
In bovenstaand citaat maken wij kennis
met Susanna Eijermeet, vertrouwelinge
