Behoud kerk Groede vraagt veel meer
dan alleen restauratie B.A. van Goor
5
De luidzolder is voor onderhoudswerk
zaamheden aan het uurwerk bereikbaar
via een uitklapbare ladder en een luik in
de vloer. Als gevolg van een wat traag
werkend nutsbedrijf werden pas in
december de appartementen aangesloten.
Januari is benut voor de laatste afronden
de werkzaamheden.
De gerestaureerde toren wordt teruggeplaatst
op het dak.
Nu start de laatste - maar niet minder
belangrijke fase van het project: de
verkoop van de appartementen. De
kopers verwerven het zogenoemde
appartementsrecht en een evenredig deel
in de opgerichte vereniging van eigena
ren. Door deze opzet worden de drie
eigenaren via de we verantwoordelijk
voor het instandhouden van het rijksmo
nument.
Mede door de nieuwe functie zal het
gebouw van de Nederlands-hervonnde
kerk in Hoofdplaat weer voor lange tijd
behouden blijven en een markant onder
deel van het dorp en de skyline blijven
vormen.
Noot
i. Ir. Pieter van Traa is verbonden aan De
Steunbeer Ontwikkeling nv te Zierikzee.
De Steunbeer Ontwikkeling bv, Havenpark 13-
15, 4301 jg Zierikzee, streeft het behoud van
cultureel erfgoed na door ontwikkeling en her
bestemming. Zij is onderdeel van het restaura-
tiearchitectenbureau De Steunbeer bv, dat zich
heeft gespecialiseerd op de restauratie van cultu
reel erfgoed op rijks-, provinciaal en gemeente
lijk niveau in Nederland, de Bondsrepubliek
Duitsland en België.
De foto's bij dit artikel zijn van de band van de
auteur.
Historisch was het wel een mooi
moment: Spaanse dansers zetten zich
september vorig jaar in voor het behoud
van de Nederlands-hervormde kerk in
Groede, dezelfde kerk die als gevolg van
de strijd tegen de Spanjaarden rond 1600
onder water kwam te staan en daar nog
altijd de kwalijke (zoute) gevolgen van
kent. De Spaanse furie leverde ditmaal
het Restauratiefonds weer drieduizend
euro op.
Het is ook een aardig voorbeeld van de
wonderlijke wegen die een restauratie
stichting tegenwoordig moet bewande
len om een kerkgebouw te redden. En
dat ondanks het feit dat de lokale en
regionale gemeenschap doordrongen zijn
van het grote sociaal-maatschappelijke
belang van het gebouw en z'n bijzonde
re geschiedenis. Hoe vrijwilligers zich
tussen oliebollen bakken, de wisselende
het in twee opzichten bufferzone: het
was de grens tussen cultuurland en
schorren, slikken en water, en de grens
van de Republiek. Tijdens de Opstand
(1568-1648) - en ook in latere oorlogen
fungeerde Zeeuws-Vlaanderen als een
frontier-land, dat Holland en de
Scheldedelta, het economisch hart van
de Lage Landen en Vlaanderen, moest
beschermen tegen de vijand. Het ver
loop van de Opstand heeft grote gevol
gen gehad voor de landschappelijke, de
religieuze, de economische, de sociale en
de demografische ontwikkeling van wat
nu West-Zeeuws-Vlaanderen is.
De geschiedenis van West-Zeeuws-
Vlaanderen is voor een groot deel af te
lezen in de Nederlands-hervormde kerk
van Groede. De oudste delen stammen
uit de dertiende eeuw. De hallenkerk is
van het kerktype met drie beuken. In
regelingen voor (rijks)monumentensubsi-
die en het ontwikkelen van nieuwe
gebruiksfuncties staande houden voor
het behoud van religieus erfgoed.
De geschiedenis en de bouwkundige
kenmerken van de Nederlands-hervorm
de kerk werden al in het oktobernum
mer van 19S5 van dit bulletin uitgebreid
beschreven door G.J. Lepoeter. Een
korte samenvatting na ruim twintig jaar
is echter op z'n plaats.
Groede en West-Zeeuws-Vlaanderen
kennen een lange en bewogen geschie
denis. De ligging heeft de geschiedenis
van dit gebied, bepaald. Van oudsher was
De kerk vormt met zijn toren een belangrijk
onderdeel van het dorpssilhouet van Groede.
het Vlaamse kustgebied heeft de hallen
kerk een eigen vorm: de drie beuken
zijn niet alleen even hoog maar ook
even breed. Aan de buitenkant is dat te
merken aan de bedaking met drie paral
lelle zadeldaken. Binnen verbinden de
op slanke zuilen gedragen bogen de drie
gelijklopende beuken, zodat een breed
ruimtegevoel ontstaat. De middenbeuk
heeft geen lichtverdieping. Alle licht
komt uit de grote vensters van de zijbeu-
