Een nieuwe kerk te Wolphaartsdijk
Een overzicht van de bouwgeschiedenis van de Nicolauskerk1 LBMff^eter
3
=-w-v/4>.
Sift; im
C.Z\l
"Wie zou in staat zijn voor Hem
een huis te bouwen, want de
hemel, zelfs de hemel der hemelen,
kan Hem niet bevatten. Wie ben ik
dan, dat ik voor Hem een huis zou
bouwen, indien het niet was om
voor zijn aangezicht offers te ont
steken?" (2 Kronieken 2:6).
Onder deze bijbelspreuk werd door
de architecten Hana en Smits te
Amsterdam eind 1859 een ontwerp
voor de bouw van een nieuwe kerk
te Wolphaartsdijk ingezonden. Het
was een reactie op een door de
kerkmeesters van de Hervormde
Gemeente uitgeschreven prijsvraag.
Om te beginnen, voor de duidelijk
heid, wat achtergrondinformatie
over de mensen die een belangrijke
rol speelden in de geschiedenis van
de kerkbouw. Dat waren predikant
Wijnand Kluever, advocaat en
1 11 ZDolfaartsdijk, [JCerk.J
secretaris/ontvanger van het college
0 Uitg. I/.. "sau Roven.
van kerkmeesters mr. Cornelis
Petrus Lenshoek, bouwkundig ad
viseurjan Soutendam, architect Hendrik Ansichtkaart van de kerk, circa 1900. (Collectie
Hana en de aannemers Jacobus Marinus J.C. Lindenbergh)
van Ditmars en Hendrik Willemse.
De predikant
Dominee Wijnand Kluever werd gebo
ren te Utrecht op 22 september 1816.
Hij was gehuwd met Maria Louisa Kool,
geboren te Amsterdam op 11 augustus
1811Ze hadden één dochter, Maria
Cornelia, geboren te Cothen op 23
oktober 1843.
Ds. Kluever was als predikant bevestigd
te 's-Heer Abtskerke op 19 april 1857.
Nadat hij op 2 augustus 1858 te Wol
phaartsdijk beroepen was, nam hij op 17
oktober 1858 afscheid te 's-Heer Abts
kerke, om een week later te Wolphaarts
dijk bevestigd te worden. Op 28 septem
ber 1862 nam hij te Wolphaartsdijk af
scheid. Hij vertrok toen naar Bleskens-
graaf, een dorp in de Alblasserwaard.
De secretaris/ontvanger
Mr. Cornelis Petrus Lenshoek was on
danks zijn nog jeugdige leeftijd een man
met overwicht en gezag. Hij was te
Wolphaartsdijk geboren op 5 oktober
1827 als zoon van notaris Egbert Petnis
Lenshoek (1785-1868), die van 1817 tot
1853 burgemeester van Wolphaartsdijk
was en van 1854 tot 1863 wethouder.
Zijn moeder was Wilhelmina Margarita
Dresselhuis (1795-1828), zuster van de
predikant dr. J. ab Utrecht Dresselhuis.
Na zijn rechtenstudie aan de Universiteit
van Utrecht had Lenshoek zich als advo
caat in zijn geboortedorp gevestigd.
Daarnaast oefende hij verschillende
beheers- en administratieve functies uit.
De functie van secretaris/ontvanger van
het college van kerkmeesters, die door
zijn vader vanaf 1810 was uitgeoefend,
had hij in 1858 overgenomen. Het colle
ge van kerkmeesters bestond ten tijde
van de bouw van de kerk uit de land
bouwers Jan de Back (president), Pieter
van Sabben, Adriaan van Strien, Pieter
Mieras en Jan Tolhoek en de timmer
man Pieter Kooman.
Mr. Cornelis Petrus Lenshoek huwde te
Goes op 20 augustus 1857 met Maria
Hendrika Cornelia Soutendam,
geboren te Goes op 11 februari
1837. In 1863 werd hij burge
meester van Wolphaartsdijk. Hij
overleed te Wolphaartsdijk op 24
juli 1882.
De bouwkundig adviseur
De persoon van Jan Soutendam,
die we in het verhaal over de
kerkbouw feitelijk een sleutelrol
kunnen toedichten, nodigt uit
om er wat uitvoeriger bij stil te
staan. Hij werd op 5 juni 1831 te
Goes geboren als zoon van Char
les Petrus Soutendam, koopman,
en Francina de Leeuw, dochter
van de Goese burgemeester
Gerard de Leeuw. In 1848 deed
hij met succes examen als land
meter en was daarna als opzichter
bij bouwkundige en dijkwerken
in dienst bij de Maatschappij tot
landaanwinning in de Ooster-
schelde. I11 1855 deed hij examen
als opzichter bij Waterstaat, maar
bleef daarna toch in particuliere dienst.
In 1861 werd hij met vier van de acht
stemmen in Goes benoemd als opzichter
der gemeentewegen en -werken. Het
feit dat zijn vader toen lid van de ge
meenteraad was, zal bij zijn benoeming
zeker van invloed zijn geweest. Zijn sol
licitatiebrief naar deze functie, gedateerd
11 juli 1861, geeft een duidelijk over
zicht van zijn antecedenten; zoals hij
schreef had hij zich de laatste jaren
"meer en meer toegelegd op bouwkun
de en aanverwante vakken". Zonder
vermelding echter van een officiële op
leiding of diploma. Met het steeds meer
zich toeleggen op bouwkunde en aan
verwante vakken zal hij (onder andere)
gedoeld hebben op zijn betrokkenheid
bij de bouw van de nieuwe kerk te
Wolphaartsdijk.
Soutendams rol in Wolphaartsdijk heeft
zonder twijfel direct te maken gehad met
zijn relatie met mr. C.P. Lenshoek. Die
was in 1857 met zijn jongere zuster
Maria H.C. Soutendam getrouwd (bij
welk huwelijk hij als getuige optrad), en
dus zijn zwager. Opmerkelijk is dat hij
zich vanaf de aanvang van zijn activitei-
