Nieuwe Kerk met Turen.
AANBESTEDING.
6
te Amsterdam. De kerkelijke ontvanger
werd gemachtigd de uitgeloofde prijs
van f 250,— aan deze firma uit te beta
len.
In de vergadering van kerkmeesters van
9 maart i860 werd besloten, behoudens
goedkeuring tot het bouwen van een
nieuwe kerk, Hana en Smits te Amster
dam in samenwerking met J. Sou-
tendam, civiel ingenieur te Goes, te
belasten met het toezicht op de uit
voering van het werk. De vergoe
ding hiervoor, inclusief het maken
van bestek en detailtekeningen, werd
vastgesteld op 5 procent van de aan
nemingssom. De vereiste goedkeu
ring werd verleend bij Koninklijk
Besluit no. 65 van 26 september
i860. Daarmee was het licht voor
afbraak van de oude en bouw van de
nieuwe kerk definitief op groen ge
zet.
Aanbesteding
Ondertussen was in overleg tussen
architect Hana en bouwkundig advi
seur Soutendant een begroting opge
steld. In juli 1860 was deze gereed.
De begroting kwam uit op een be
drag van f 27.447,—. Hoewel het
eerdere plan inhield dat de oude
toren behouden zou worden, blijkt
dat in de begroting afbraak van de
oude en bouw van een nieuwe toren
was opgenomen. De reden van deze ver
anderde opvatting hebben we niet
gevonden.
De aanbesteding werd vastgesteld op
vrijdag 18 januari 1861. De bedragen op
de elf ingeleverde inschrijvingsbiljetten
varieerden van f 32.360,— tot 39.500,—.
Het aanzienlijke verschil tussen het
bedrag van de begroting en het bedrag
van de laagste inschrijving bleek te wor
den veroorzaakt door tussentijdse prijs
verhogingen van steen, hout en glas
(f 2.964,—), verhoging van arbeidslonen
750,—) en meerdere kleine aanvullin
gen op het plan. De herberekening van
de begroting kwam hierdoor uit op
f 32.711,-. Alleszins reden om voor het
bedrag van 32.360,- de bouw toe te
kennen aan de laagste inschrijvers, Jaco
bus Marinus van Ditmars en Hendrik
Willemse, timmerlieden te Middelburg.1!
Aanvang van het werk
Op maandag 25 maart 1861 werd een
aanvang gemaakt met de afbraak van het
oude gebouw. Het is niet denkbeeldig
dat hierbij interessante bouwkundige ele
menten verloren zijn gegaan. Ondertus
sen waren maatregelen genomen om de
kerkdiensten tijdelijk te kunnen houden
in een houten noodgebouw. De bouw
hiervan, achter enkele woningen in de
Lepelstraat, werd aangenomen door de
plaatselijke timmerman Willem Kooman
Advertentie in Advertentieblad van verkoopin-
gen van roerende en onroerende goederen,
maandag 31 december 1860. (GA Goes, archief
N.H. gemeente Wolphaartsdijk, inv.nr. 251)
Gedenksteen eerstesteenlegging, aangebracht
in de muur aan de zuidzijde van de kerk. (Foto
Jacqueline Lepoeter, 2008)
voor een bedrag van 1.820,—. Uitge
zonderd het orgel, dat elders werd opge
slagen, werd het meubilair uit de oude
kerk naar deze hulpkerk overgebracht, 's
Vanaf maandag 8 april was namens de
architect dagelijks een opzichter op het
werk aanwezig, in de persoon van D.
Storm.'6
Maandag 13 mei 1861 was met het
leggen van de eerste steen de dag
waarop de bouwwerkzaamheden
officieel een aanvang namen. "Op
dien Maandag omstreeks 4 ure
kwamen alzoo de Predikant, de
Kerkeraad, de Kerkmeesters en
Notabelen, en een groot aantal in
gezetenen op het terrein te zanten,
om aan die feestelijkheid, welke
door het uitsteken van een tal van
vlaggen werd opgeluisterd, deel te
nemen. Aan Egbert Petrus, het
2'/2 jarig zoontje van den Wed.
heer Mr. C.P. Lenshoek, was deze
taak opgedragen, die zich daarvan
met het glinsterend truweeltje in
de nog zwakke vingeren zeer goed
kweet, terwijl daarna door ver
scheidene aanwezigen hieraan nog
een steen werd toegevoegd. Nadat
nu door Ds. Kluever, den heer J.
Soutendant, als met de uitvoering
belast, benevens den aannemer van
Ditmars, eenige toepasselijke
woorden waren gesproken, zongen de
werklieden enkele voor die gelegenheid
vervaardigde coupletten."'7
De feestvreugde van 13 mei werd al
spoedig getemperd. Het bleek dat er bij
het maken van het plan door de
bouwkundig adviseur en/of de architect?
fouten waren gemaakt. De fundering
was niet voldoende deugdelijk. De ver
andering en verzwaring hiervan en de
hiermee gepaard gaande extra ophoging
van het terrein kostte 3.870,—. De
kerkmeesters waren verbolgen, er werd
naar hun mening veel te veel voor in
rekening gebracht. En dan het risico van
vertraging van het werk. In de ver
gadering van kerkmeesters van 10 okto
ber 1861 waren de beide aannemers uit
genodigd: "Ze zullen de grootste spoed
betrachten met het werk. Ze zullen de
meerdere werkzaamheden niet beschou
wen als een wapen ter verontschuldiging
voor de langere duur van het werk."18
In artikel 9 van de algemene voorwaar
den in het bestek stond als datum voor
de eerste oplevering 1 december 1861
vermeld."! Ondertussen was de termijn
KERKMEESTERS der Hervormde Gemeente te WOL-
FAARTSDIJKmaken bekend dat op Vrijdag den
18den Jamiarij 1861, des middags ten 12 ure, in bet
Parochiehuis aldaar, in het openbaar en onder nadere
goedkeuring zal worden aanbesteed
Het AFBRUKEN en ASÏOVEREN van
de bestaande KERK en TOREN met
annex SCHOOLGEBOUWen het
BOUWEN van eene
Bestek met teekeniug is a 2.50 verkrijgbaar gesteld
bij de boekhandelaren
H. R. van ELK, te Dordrecht.
C. van der POST Jr, Utrecht.
H, J. van KESTEREN, Warmocsstraat, Amsterdam.
W. WENK, Noordblaak, Rotterdam.
E. KLEEUWENS en ZOON, Goes.
De aanwijzing in loco zal plaats hebben op Woensdag
den 16den Januarij 1861, des voormiddags ten 10 ure.
Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij de HH. Hana
en Smits, Architecten te Amsterdam en den Heer J. Sou-
lendam, civiel Ingenieur te Goes.
Wolfaartsdijk, den lOden December 1860.
Namens Kerkmeesters voornoemd,
Mr C. P. LENSHOEK,
55991) Secretaris.
oud 2 Jaren en 4 maanden.
H Mei IVt
ItHKhHUSTl,C'R.
W. Kluever. MfC.P.Lenshoefc
Predikant SecnmOr.U:
J.de'BhitK pms-
p.vanhabben.
A.van.Strieruz.
P.Mieras.
P. hooman.
- -",-Y*TVA:\-;: J-?*»*
j.Toinoek.mz.
-
