eL. MXv—Z.
//S/Y. /Ai
Yjri A'
cU
Y, aY-AU., sY.
6 *-
Y, JYy
ZfC Yg-tYYSe/r g:/s>
/Ac.*.. rY Y> A'A A
Y J rji r' 'Y' A AY-i-Ay- AAzY yl fét J-r
f/<JU -Ast /,A 7/j SS* Yj Y
Yy Yf' YY A 7-1
fY C /Zr J-
(ZYA ys/, s? i zc 7/*
YMkY* *7 rYY i ÏISA-Y Y/. zYc-
YYc'K-* (Ac-' tAuA) tjZty, Al J
iY^ Yr 7 Yes-" a
7A - - &£<- AZis Yr
WA Z Ai zl» A «CA, YA'J
/y-'A' Ai: /-t'Z- -/ A /a- A*cA/,
Ac^-y Ay t*
f, A>A Z - 2 /t-. A-.G-,
/- gf 6 Zj? a- A. <rA r r/A.-,.
eL<," At- Z., /rr-xn a, a/.. e. /i'- rt,;. it y
A*, sy. A/.- sr..
it S/l Aci/.l I* gyS'.'- -
Sri. ASr a.„ Ay' -£«• j
*>1 tl- Arr-.h y. A.. ir,... ZAV./aA
8
ook zij, er moet wat gaande wezen en
het werk niet goed gaan."20 De architect
was van mening dat de zaak wéér duch
tig in de war was. Dit wijst er op dat zich
meerdere keren problemen voordeden.
Gedurende de laatste periode was het de
levering en plaatsing van de nieuwe
preekstoel, die was besteld bij D. Siem te
Amsterdam, die voor veel opont
houd zorgden. In zijn brief van 25
juni 1862 wees de architect daar al
nadrukkelijk op. Uit de brief van
architect Hana aan dominee Klue-
ver van vrijdag 12 september 1862
citeren we: "Zoo God wil gaat de
Preekstoel met doopfond en trap
pen aanstaande Woensdag van hier
en Donderdagmorgen [18 septem
ber] op de Vlissingsche stoomboot.
Als dan den Heer Lenshoek kon
zorgen dat er eene groote wagen
met eenige dekkleeden of andere
zachte amballage bij de wagen aan
de stoomboot was, kan alles zonder
wagten overgeladen worden."
Het was een race tegen de klok,
want wat was er aan de hand?
Dominee Kluever had een beroep
naar Bleskensgraaf aangenomen,
waar zijn intrede op zondag j okto
ber was vastgesteld. Zijn afscheid
van Wolphaartsdijk stond zodoende
vast op zondag 28 september. Het
kon toch niet zo zijn dat hij niet
zelf deze nieuwe kerk, waarvoor hij
zich zo met hart en ziel had ingespan
nen, vóór zijn vertrek in gebruik zou
kunnen stellen. Het pronkstuk van het
interieur, de nieuwe preekstoel, mocht
daarbij niet ontbreken. Op het nippertje
lukte het, "op Zondag namiddag den 21
Sept. 1862 mogt de gemeente een heu-
gelijken feestdag vieren." Met de tekst
uit Psalm 84:5a (Welzalig zij die in uw
huis wonen) werd toen de kerk door
dominee Kluever ingewijd.
Ongelukken
Wat betreft het welzijnsaspect was voor
de arbeiders het kerkgebouw beslist niet
onder een gelukkig gesternte tot stand
gekomen. Op zaterdagmorgen 6 april
1861 de afbraakwerkzaamheden van
het oude gebouw waren nog geen twee
weken aan de gang stortte onverwacht
een gedeelte van de torenmuur naar
beneden. De 46-jarige arbeider Frans
Bakker, wonende te Heinkenszand,
werd onder het puin bedolven en over
leed ter plaatse. Twee andere arbeiders
raakten bij het ongeval gewond.
Op maandag 4 november 1861 vond op
nieuw een dodelijk ongeluk plaats. Bij
de opbouw van de nieuwe toren veron
gelukte toen de 45-jarige Goese timmer
man Cornelis Delnaaij; "door het kante
len van den bok werd hij in de goot dei-
kerk geslagen en was spoedig een lijk."
De eerste pagina van de brief van architect H.
Hana aan ds. W. Kluever, gedateerd 12 sep
tember 1862. (GA Goes, archief N.H. gemeente
Wolphaartsdijk, inv.nr. 251)
Onder: het kroonstuk van de vroegere
ambachtsherenbank, met daarin opgenomen
het wapen van de toenmalige ambachtsheren
De Perponcher-Sedlnitzky. Het is, uitgezon
derd het orgel en enkele kleinere wapen
schildjes, het enige onderdeel van het meubi
lair uit de oude kerk dat naar de nieuwe kerk
werd overgebracht. (Collectie mevr. J. Katsman-
Fraanje)
Aan zijn weduwe Maria Servaas, die in
verwachting was van haar vierde kind,
werd door de kerk als ondersteuning een
bedrag van 50,- betaald. Het volgende
jaar kreeg ze nog f 25,-.
Twee weken na het verongelukken van
Cornelis Delnaaij vielen twee arbeiders
van een stelling aan de toren naar bene
den. Ze liepen daarbij geen ern
stige verwondingen op.21
Het gebouw en de inrichting
Er stond nu evenwel een kerkge
bouw in Wolphaartsdijk waar
men met recht trots op kon zijn
en waar men in de wijde omtrek
met enige jaloezie naar kon kij
ken. De architect had een opval
lend gebouw ontworpen, stoei
en tegelijkertijd sierlijk, met een
goed doordacht en compact ban-
kenplan en met zijn rondom wit
gepleisterde wanden blinkend in
de zon en van verre de aandacht
trekkend. De slanke toren stak
zijn naaldspits priemend de lucht
in. Het pleit ook voor de kunde
van de architect dat op het punt
van de akoestiek het gebouw de
toets der kritiek ruimschoots kan
doorstaan. Het was en is nog
altijd een unicum in het Zeeuwse
polderlandschap. Gedurfd, een
beetje oosters en mede daarom
ook wel eens als enigszins Byzan
tijns betiteld. De kerk vertoont kenmer
ken van de zogenoemde Waterstaatsstijl,
maar is duidelijk uit een beter gevulde
beurs gebouwd.22
Wie naar binnen gaat in de kerk, merkt
dat de vloer aanzienlijk hoger ligt.
Onder de vloer bevinden zich namelijk
de grafzerken uit de oude kerk die daar
onberoerd moesten blijven liggen. In het
bestek was dit nadrukkelijk aangegeven:
"De aannemer zal de zich in de kerk
bevindende graven, grafsteenen en zer
ken onaangeroerd moeten laten liggen,
en zorgen dat dezelve bij het afbreken
y, T - T zT /A z/. f
Al» aA— y tta A/A - A"//- -■ S
/US A A,- V
