9
Luidklokken/torenuurwerk
Zoals bekend bevinden zich in de toren
van Nisse twee waardevolle historische
luidklokken. Het betreft een grote en
een kleine klok. De grote klok wordt
geluid voor de bijzondere en de ere
diensten. De kleine klok is al een aantal
decennia buiten gebruik. Onderdeel van
het restauratieplan van de toren is dat
beide luidklokken weer luidvaardig wor
den gemaakt. Voorts staat er in de toren
nog een smeedijzeren torenuurwerk uit
circa 1700. Het torenuurwerk staat in
een bestaande uurwerkkast. Het uurwerk
is tijdens de restauratie schoongemaakt
en wordt hiermee behouden voor de
toekomst, zodat later kan worden be
sloten om dit te restaureren en/of educa
tief op te stellen. Ook de gewichten zijn
behouden.
Grote klok
De grote klok is gegoten door Alexius
en Petrus Petit in 1763. De klok heeft
een gewicht van 850 kg, een hoogte van
0,89 meter en een diameter van 1,12
meter. Verder is de klok van twee
opschriften voorzien: DEESE KLOCK
VERGOTEN ONDER DE DIREC
TIE VAN DE WELEDELGEBOORE
JONCKVROUW GEERTRUYD
VAN DER NISSE EN HAER
WELED.GEB. RENTMEESTER J.T.
SPIJKER, BALLIU DER GEM.
HEERLIJKH. Dit opschrift is opgesloten
in een kader. Daaronder: ALEXIUS ET
PETRUS PETIT ME FUNDERUNT
Ao 1763.4 Verder is de klok aan de
bovenzijde voorzien van een versiering
middels een zogenaamde rolband. De
klok is nog origineel en verkeert in een
goede staat. De klok hangt in een kruk-
Om een kleur en textuur te krijgen die
het bestaande voegwerk zoveel mogelijk
benadert zijn er een aantal proefmonsters
opgezet. Er is gekozen voor een licht
grijs kleurige voeg voorzien van pitjes in
een zwarte kleur. De voegen zijn uitge
voerd als platvol en gesneden rond de
stenen, zodat de voeg qua oppervlakte
en kleurstelling niet gaat domineren ten
opzichte van het metselwerk. Tijdens het
begin van de restauratie is er veel aan
dacht besteed aan het gewenste streef
beeld van het metsel- en voegwerk. Ook
ten tijde van de uitvoering blijven dit
punten die continue zijn gevolgd en veel
vakmanschap hebben gevraagd van de
metselaars en voegers. Dit heeft geresul
teerd in een juiste kleurenbalans en zorgt
voor een evenwichtig beeld van de
gerestaureerde toren. De toren heeft
door deze opzet en uitvoering een uit
straling gekregen die meer dan geslaagd
is volgens de ontvangen reacties.
Galmborden
De functie van de galmborden is twee
ledig. De galmborden zorgen ervoor dat
het geluid van de luidklokken zoveel
mogelijk naar beneden wordt gekaatst.
De borden in de toren van Nisse zijn
zeer steil geplaatst. Dit komt doordat de
toren hoog is en de historische bebou
wing dicht rond de kerk is gebouwd.
Het geluid moet dus niet ver dragen.
Indien een toren lager is en de be
bouwing verder verspreid, worden de
borden minder steil geplaatst. Verder
hebben de borden een belangrijke water-
kerende en wind brekende functie. De
eikenhouten borden zijn onderhouds
gevoelig en moeilijk bereikbaar vanwege
Restauratie bestaande galmborden.
Nieuwe galmborden, voorzien van waterlatten.
foto 31, Galmborden in galmgaten toren, met
daarbij schematisch aangegeven de hoogte
situering van de twee aangetroffen ketting
ankers.
de hoogte. Vanuit dit oogpunt zijn de
borden tijdens de restauratie aangepast.
Voor de restauratie was de overgang
tussen de borden en het metselwerk
voorzien van een smalle strook lood die
min of meer koud was aangebracht en
hierdoor niet waterdicht afschermde.
Voorts zaten de naden van de planken in
het zicht, waardoor ook hier regen en
vocht vrij spel had. Na de restauratie is
de loodstrook vervallen en zijn de bor
den enkele centimeters vrij van de het
metselwerk geplaatst, zodat er geen
vochtophoping meer kan plaatsvinden
en de wind de borden droogt. De plank
naden zijn voorzien van latten, zodat
deze nu waterdicht zijn afgedekt. De
meeste galmborden zijn gerestaureerd,
enkele borden zijn vernieuwd.
Grote klok met opschrift.
