10
Kerk en toren te Noordgouwe gezien vanuit het zuidwesten. (Kopergravure ca. 1740 door Hendrik Spilman, naar een tekening door Cornelis Pronk)
Conditioneerende verder bij deezen uitgifte tot
Soutien (ondersteuning) van dit Gebouw
een zeker getal Gemeeten der in te dijken
Landen voor dezelve. Hier op is de Kerk
en Thoorn gebouwt en zijn ook altoos uit
derzelver Privative (onder uitsluiting van
andere) Goederen onderhouden geworden.2
Het mag duidelijk zijn dat men in
Noordgouwe vasthield aan de vanouds
bestaande toestand, waarin de eigendom
en de onderhoudsverplichting van het
hele gebouw, inclusief de toren, berustte
bij de kerkelijke gemeente. Dit met
voorbijgaan aan het bepaalde in additio
neel artikel 6 bij de Staatsregeling 1798.
De in 1821 opgemaakte inventarislijst
van kerkelijke bezittingen noemt het
kerkgebouw met de toren in één adem,
zonder aparte vermelding van de toren
klok.5
Over de eigendom van de klok lezen we
hier en daar niet geheel eensluidende
berichten. Het meest voor de hand lig
gend is dat deze altijd bij de kerk berust
heeft. De in 1701 door de Amsterdamse
klokkengieter Pieter Vermaten gegoten
klok werd op last van de bezetters in
1943 uit de toren verwijderd. Na de
Tweede Wereldoorlog werd een nieuwe
klok in de toren gehangen. Uit de notu
len van de gemeenteraad citeren we
hierover: B en W hebben een bespreking
gehad met het Kerkbestuur over de Toren
klok, waarin door het Kerkbestuur zal worden
voorzien. De eigendom van de vorige klok is
moeilijk uit te maken. De nieuwe klok
zal dan zijn van de Kerk. Het gemeente
bestuur betaalde een jaarlijkse vergoeding
voor het luiden bij begrafenissen en cala
miteiten.4
In de negentiende eeuw werd het kerk
gebouw ernstig verwaarloosd en ver
minkt. Het zuidertransept werd toen
afgebroken om plaats te maken voor een
school. Tijdens een grondige restauratie
in de jaren vijftig van de vorige eeuw
werd het gebouw weer in zijn oude
luister hersteld.
In 2007 werd door het kerkbestuur de
noodklok geluid. Kijkend naar de toe
komst dreigen de onderhoudskosten van
het gebouw in relatie tot de inkomsten
volledig uit de hand te lopen. In dit licht
bezien wordt nu overleg gevoerd tussen
de gemeente Schouwen-Duiveland en
het kerkbestuur, om na te gaan op welke
wijze van gemeentewege kan worden
bijgedragen in het onderhoud van de
toren. Hierbij zal vooralsnog geen sprake
zijn van overdracht van de eigendom.5
Noten
1. S.W.M.A. den Haan, De kerk van
Noordgouwe van binnen en van buiten,
Mededelingenblad Stad en Landefebruari 1999,
nr. 94.
2. GA Schouwen-Duiveland, archief Her
vormde Gemeente Noordgouwe, inv. nr. 15.
3. Als noot 2, inv. nr. 92.
4. GASD, archief gemeente Noordgouwe,
notulen gemeenteraad 30 december 1946.
5. Informatie verstrekt door de gemeente
Schouwen-Duiveland.
Zierikzee (gemeente Schouwen-
Duiveland), toren bij de Sint Lievens-
monsterkerk, tegenwoordig bij de
Nieuwe Kerk1
Een stad die in de veertiende en vijftiende
eeuw in economisch opzicht meetelde,
dat was Zierikzee. De welvaart die hier
uit voortvloeide moest zoals gebruikelijk
in die tijd, tot uitdrukking worden ge
bracht en wel vooral in de bouw van
een grote kerk en een bijbehorende
toren. Het werd de grootste kerk van
Zeeland, de laat-gotische hallenkerk die
gewijd was aan Sint Livinus. Zeker de
