De kerk van Noordgouwe 550 jaar
Huib Uil
18
De kerk in 1929. (Collectie Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, nr. BRO 0676).
Op 23 en 24 juni 2012 herdacht de Her
vormde gemeente van Noordgouwe een
bijzonder jubileum: hun kerkgebouw
bestond 550 jaar. Het is opmerkelijk dat
we het bouwjaar weten want van slechts
weinig kerkgebouwen, die uit de middel
eeuwen dateren, zijn we zo precies geïn
formeerd. Dat exacte jaartal danken we
aan een charter in het stadsarchief van
Zierikzee. Een dergelijk stuk is meestal
op perkament geschreven en ter bekrach
tiging van de inhoud voorzien van een
of meer zegels. Het bewuste document
dateert van 28 november 1462. Het stuk
is afkomstig van de ambachtsheren en
het college van schout en schepenen
en bedoeld voor het stadsbestuur van
Zierikzee. Ze schrijven daarin dat zij
'begonnen hebben te metsen ende te
tymmeren ter eeren Goids in Noort-
gouwe eene niewe kercke'. Die passage
laat er geen enkel misverstand over
bestaan. Eind 1462 was begonnen met
de bouw van de huidige kerk.
Kerken bouwen kost geld en daarover
gaat het stuk. Die van Noordgouwe
vragen daarin de medewerking van het
stadsbestuur van Zierikzee. In deze stad
woonden eigenaren van gronden in
Noordgouwe. Zij werden verzocht om
financieel bij te dragen aan de bouw
door een bedrag van vier groten per
gemet te schenken. Over 1462 werd
twee groten gevraagd en over het vol
gende jaar de resterende twee. Het
Zierikzeese stadsbestuur werd gevraagd
om mee te werken aan het innen van
deze bijdragen. Om de juistheid van het
verzoek te bevestigen hebben de ambachts
heren en de schout en de schepenen, te
beginnen met Jan van Noortgouwe, hun
zegels aan het stuk gehangen, die voor
een groot deel nog gaaf zijn.
De plaats van de kerk was middenin het
dorp. Het gebouw kwam op de plaats
van een houten kapel, die gewijd was
aan Maria. De nieuwe kerk werd gewijd
aan de Drie koningen, die hun geschen
ken kwamen aanbieden aan het pas
geboren kindjezus in Bethlehem. Zie
Matthéüs 2:1-12. Na de Reformatie
kwam de kerk in gebruik voor de
protestantse eredienst.
Generaties na generaties hebben de
Noordgouwenaars hun lief en leed
gedeeld in deze kerk. Ze werden er
gedoopt, ze kregen les in de geloofsleer,
ze legden belijdenis van hun geloof af, ze
traden er in het huwelijk en in en rond
de kerk vonden zij hun laatste rustplaats.
Zo begon het leven in de kerk en het
eindigde er. De inwoners woonden de
kerkdiensten bij en luisterden naar de
woorden die de predikanten spraken aan
de hand van de Bijbel. Daar deelden de
inwoners hun vreugde en zorgen en
vonden ze moed en troost in het Woord
van God. Het bracht hen tot bezinning
en verootmoediging. De kerk van
Noordgouwe vormde zo het centrale
punt in het dorpsleven.
In 1953-1956 werd de kerk grondig
gerestaureerd onder leiding van architect
M.JJ. van Beveren. De plaatselijke arts
J.H. van Eldik heeft zich daar bijzonder
voor beijverd. Het kerkgebouw werd
ontdaan van de in 1867 aangebrachte
bekleding van portlandcement. Daarbij
werd het in 1840 weggebroken zuider
transept herbouwd. Op de plaats ervan
was een school gebouwd, later bestemd
tot gemeentehuis en consistorie. In 1998
werd een grondige opknapbeurt van het
interieur uitgevoerd.
Op zaterdag 23 juni was het een gezellige
drukte in en rond de kerk. Het 'Kerk-
TuinFeest' trok veel belangstelling. In de
kerk werden schilderijen geëxposeerd die
h !lw> i
MM* klnuifa., x-U IVf
Het charter uit 1462. (Foto: Henk Dalebout, Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Archief Stad
Zierikzee, privileges c.a. nr. 165).
