8
De kerk met de dakruiter te Nieuwvliet. Op de voorgrond het kerkhof.
De dakruiter op de kerk te Retranchement.
ruiter. In 1924 werd voor rekening van de
gemeente een nieuw uurwerk geplaatst.
Uit stukken van Centraal Beheer (1946)
blijkt dat de dakruiter, met klok en uur
werk, door de gemeente was verzekerd.22
Indeling van Retranchement bij de
nieuwe gemeente Sluis op 1 april 1970
bracht wijziging in de situatie. Na mon
deling overleg werd op 10 december
1970 schriftelijk aan de kerkvoogdij
meegedeeld dat de gemeente Sluis niet het
zelfde standpunt inneemt als de voormalige
gemeente Retranchement ten aanzien van
het eigendomsrecht op de toren van Uw kerk
gebouw te Retranchement. De Staats
regeling van iyg8 was echter niet van toe
passing voor Zeeuwsch- Vlaanderen omdat dit
gebied geen deel uitmaakte van de toenmalige
Bataafsche Republiek. De kerktoren is der
halve nimmer eigendom van de burgerlijke
gemeente geweestook al werd het onderhoud
geheel of gedeeltelijk, zo nu en dan, voor
haar rekening genomen. Verzet van de zijde
van de kerkvoogdij bracht geen wijziging
in het door de gemeente ingenomen
standpunt.
In 1994 werd een restauratie van kerk en
dakruiter uitgevoerd. Het niet door sub
sidie gedekte deel van de kosten werd
door de gemeente Sluis uit de reserve
restauratie monumenten betaald.23
In een overzicht uit 2010 gaf de gemeente
Sluis aan klok en uurwerk op contract
basis te onderhouden.
Sint Anna ter Muiden, toren bij de
N.H. kerk.
In de al lange tijd verstilde omgeving
ziet het er onwerkelijk uit, de kolossale
torenromp met tegen de zuidelijke wand
het minuscule kerkje. De verhoudingen
de klok, zich bevindende op de uur
werkzolder, respectievelijk de luidzolder,
zal onderhouden en in stand houden.20
Nieuwvliet, dakruiter op de N.H. kerk.
Het huidige dorp Nieuwvliet stichtte
men in 1602, iets westelijker dan het
eerder in de golven verdwenen Sint
Pieter. Het is altijd een bescheiden weg-
dorp gebleven. De Hervormde kerk is
een in 1658-1659 gebouwde sobere zaal
kerk. In de in 1858 vernieuwde dak
ruiter hangt een in 1720 door Jan Albert
de Grave gegoten klok.
Van oudsher is de dakruiter als eigendom
van de burgerlijke gemeente beschouwd.
Onder leiding van architect E.P. Messer
te Amsterdam is voor rekening van de
gemeente in 1949 de oorlogsschade her
steld.21
Onder invloed van de gemeentelijke
herindelingen van de laatste decennia
en de daarmee gepaard gaande herover
weging bij de burgerlijke overheid,
wordt de eigendom van de dakruiter
sindsdien beschouwd als zijnde te berus
ten bij de kerkelijke gemeente. Hoewel
de gemeente Sluis ook de klok niet als
haar eigendom beschouwt, stelt ze wel
hiervoor een onderhoudsverplichting te
hebben.
Retranchement, dakruiter op de N.H.
kerk.
De vesting, oorspronkelijk Cadsandria
genoemd, werd in 1604 door Prins
Maurits gesticht. De Hervormde kerk
aan de Dorpsstraat, een garnizoenskerk,
dateert uit 1630. Het is een bescheiden
zaalkerk met schilddak, voorzien van een
dakruiter.
In 1827 werd de dakruiter vernieuwd,
de erop geschilderde tekst Anno 1827
herinnert hieraan.
Van oudsher beschouwde de burgerlijke
gemeente zich als eigenaar van de dak-
