Een miniatuur kerkraam in IJzendijke Rinus Willemsen
YSENDYOC
itANMU£j£3'£
10
Begin juli 1912 ontving dominee J. N.
Pattist uit IJzendijke een brief van de
Roermondse glazenier F. Nicolas. Hierin
stonden de instructies om het oude glas
in loodraam dat zich in de kerk van
IJzendijke bevond, te demonteren en af
te zenden in een houten kist. Vanuit
Roermond zou een glaszetter komen om
het raam uit te nemen en in te pakken.
Later dat jaar zou het weer geplaatst
worden. De totale kosten bedroegen
F 440,00; een bedrag dat door vrijwillige
gaven bijeen was gebracht door de lid
maten van de hervormde kerk in
IJzendijke en notabelen uit de streek ter
ere van het 300 jarig bestaan van deze
kerk: de eerste die in Zeeland was
gebouwd na de Reformatie in de lage
landen. Een geschenk dus.
Na plaatsing, gaat Nicolas verder, zal bij
contante betaling een korting worden
verstrekt van 2%. Als het raam uitgeno
men zal zijn, kan de timmerman aan het
werk om voor het maken van een hout
werk. "De vervaardiging der houten stij
len, de daarin te plaatsen T-ijzers en het
plaatsen daarvan zijn niet voor onze
rekening," besluit F. Nicolas zijn brief.1
De bedoeling is, dat het gerestaureerde
raam iets hoger komt te zitten. Dat lukt
in zoverre, dat ook het beschilderde
gedeelte in het raam met de top in het
raam blijft. Maar dat heeft wel andere
gevolgen. "Wij kunnen dus geen woord
houden om dat gedeelte in te ramen om
bij U Zeereerwaarde voor het raam
gehangen te worden. Dat hindert ons.
Derhalve bieden wij U eene trouwe
copie aan van het geheele beschilderde
gedeelte van het raam op grootte ca 0.38
x 0. 36 cm die wij op 9 oude ruitjes
gemaakt hebben, die in het blanke
gedeelte van het raam over waren.
Jammer dat er slechts 8 ruitjes geheel
waren en er van een 'n puntje af is. Wij
moeten dus een loodje doorzetten. Dat
geeft een indruk van oud te zijn. Wij
zullen dat paneeltje in ramen, dan kan
onze monteur het meebrengen en voor
Uw raam hangen."2 Vervolgens gaat de
glazenier in op de restauratie. Hij meldt
dat alles behouden is, wat behouden kon
worden. Dat alleen de ontbrekende stuk
ken zijn vernieuwd en dat met name die
glazen, waarvan het blauw was afge
sprongen, ook nieuw zijn aangebracht.
Verder is alles opnieuw verlood. En
eigenlijk kan de plaatsing volgende week
beginnen.
Eind september is het gerestaureerde
raam geplaatst en iedereen is tevreden.
Dominee Pattist heeft het kleine paneel
tje met trots aan diverse personen
getoond en die geven er blijk van ook
zo'n verkleinde versie van het fraaie
raam te willen hebben. Een soort status
symbool. De predikant informeert bij de
glazenier wat de kosten daarvan zouden
kunnen zijn. En die antwoordt in een
brief van 2 oktober "In antwoord op
Uwe geëerde briefkaart van gisteren,
hebben wij de eer U te melden dat, aan
gezien we geen nieuwe teekening
behoeven te maken voor de reproductie
in het kleien van de gebrandschilderde
ruit uit Uwe kerk, wij 6 a 10 exempla
ren zullen kunnen leveren, franco
IJzendijke, voor dertig gulden (F1 30,00)
per stuk. Het zijn miniatuur glasschilde
ringen waaraan betrekkelijk zeer veel
werk is, daar natuurlijk alles uit de hand
moet geschilderd worden. De uitvoering
geschiedt dan op imitatie oude ruitjes en
garandeeren wij eene keurige uitvoe
ring."3
Een paar weken na de ingebruikname
van het gerestaureerde raam, nam de
heer S. Doedens afscheid van de kerk
voogdij en kerkenraad. Hij werd overge
plaatst als rijksontvanger naar
Geertruidenberg en kreeg als blijk van
waardering "een miniatuur reproductie
van het onlangs gerestaureerde gebrand
schilderd raam, meldde de Middelburg-
sche Courant.4
Het is niet duidelijk of de firma Nicolas
naast het ene miniatuurtje bestemd voor
dominee Pattist, nog een dergelijk
exemplaar heeft vervaardigd. Het is ook
mogelijk, dat het enige exemplaar, hier-
Het wapen van IJzendijke, 1658, toegeschreven aan Cornelis van Barlaer, restant van de glazen
in de kerk. (Foto Paul van Galen, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2002)
